پیتیف شندار

پیتیف شندار (1. 1. 1823، کیشکیاریاش-31. 7. 1849، فیخیریدخزه) ، شاعر و دموکرات روالوتسیانین وینگیر. از عایلن تاجر. سال 1839 به خذمت حربی داخل شد. به سبب بیماری سال 1841 از خذمت آزاد گردیده، اکتور سییاه شد؛ با ترجمه و کتابت تأمین معیشت می‌نمود. شعر اوّلینش سال 1842 و مجموعة نخستینش با نام «شعرها» (1844) به چاپ رسیدند. اعتراض پسیانکارانه در نظم پیتیف در مجموعه‌های «ضد شاهان» و «گل دشتی» آب و رنگ دموکراتی گرفته است.

پیتیف قانونیّتهای رمانتیزم را، که در نظم آن سالها معمول بودند. شی­کسته، نظمش را از جهت شکل و مندرجه به اثرهای خلقی نزدیک کرده است (داستان مضحکوی «زپگولة دیهه»، 1844؛ داستان افسانوی «پهلوان یناش»، 1844). داستانهای «پشته سیله‌ای» (1846) و «شلگا» (1846) آهنگهای فاجعویی  دارند. سال 1846 پیتیف تشکیلات انقلابی جوانان شهر پیشت-«جمعیّت دهنفران» را تأسیس نمودن خواست، که مقصد آن دموکراتی کردن ادبیات بود.

در شعرهای اندورینة پیتیف حادثه و واقعه‌های مبارزة اجتماعی، که خود شاعر در آنها بی‌واسطه اشتراک می‌کرد، به طور وسیع انعیتکاس یافته‌اند. قهرمان اشعار عشقی شاعر زنیست، که در مبارزه‌های انقلابی با او هم‌صف است. پیتیف یکی از راهبران شورش روالوتسیانی 15 مارت 1848 در پیشت و بوده بود. پیتیف به ریوا­لیوتسیه و تأسیس ریسپوبلیکة دی­ماکرتی مستقل وینگریه، برهم زدن فئودالیزم دعوت می‌­کرد («سرود ملّی»، «شاهان را به دار باید کشید!»، «به ملّت»، «سالهای پردهشت»، «حیات و مرگ»، داستان «هواری»، 1874). ولی به س­بب مشکلیهای پیشامده، برتری حربی دشمن، عدم حرکتهای انقلابی در مملکتهای دیگر اوراپه به اشعار پیتیفی آهنگهای یأس و ناامیدی راه یافته‌اند. پیتیفی در زودوخورد ضد کزکهای ارمیة پادشاهی هلاک گردید. به زبان تاجیکی مجموعة شعرهایش با نام «عمر برق» (د. ، 1969) چاپ شده است.

اس .؛ ویتیز یناش. دابرنیыی ستیخات­وارینیه، م. ، 1072.