پیرتشیوچیان، ج ا م ع ا یه ت ا پیترشیوچیان، کروجاک پیترشیوچیان، اشتراکچیان کروجاک سیاسی م. و. پیترشیوسکیی. که سالهای 1845-1849 در پتربورگ وجود داشت. مقصد پیترشیوچیان مبارزه بر ضد مطلقیت و کریپاستنایچیگی بود. و. ا. لنین نوشته بود، که پیدایش انتیلّیگینسیة سوسیالیستی «از کروجاک پیترشیوچیان» آغاز مییابد (اس. ، چ. 7. س. 30). در بین پیرتشیوچیان در برابر دوارینها رزناچیهاا-ن. ا. سپیشنیی. ا. و. خپیکاو، د. د. اخشروماو، ن. ا. مامبیلّ. پ. س. کشکین، ف. م. داستایوسکیی و دیگران نیز بودند. عقیدههای سیاسی پیترشیوسچیان گوناگون بود، ولی اکثریّت آنها به حاکمیت پادشاهی نفرت داشتند، پیروان سوسیالیزم خیالی بودند، به روالوتسیة دهقانان تییاری میدیدند.
پیترشیوچیان در مجلسها مسئلههای آزاد کردن دهقانان، با ریسپوبلیکة دموکراتی عوض کردن مطلقیت، مقرّرکنی سود گشاد و سودهای انتخابی، آزادی مطبوعات. پراپگندة غایههای پینقدم اجتماعی و سیاسی را در بین عامّه محاکمه میکردند. بسیار پیترشیوسچیان در موقع متریالیزم تامرکسیستی میایستادند، اتییست بودند، با ادیالوژی رسمی پامیشیکی مبارزه میبردند. پیتراشیوچیان در سالهای آخر فعّالیّتشان میخواستند جمعیّت مخفی تشکیل کنند، که پراگرمّه و تاکتیکة خود را داشته باشد. کوشش داشتند چایخانة پنهانی گشایند 23. 4. 1849 پیترشیوچیان حبس شدید. 123 نفر به جوابگری کشیده شده. 21 نفر به قتل محکوم گردید. بعد (22 دسامبر 1849) حکم قتل را با بدرغه عوض نمودند. باقیماندهها به راتههای مخصوص فرستاده شدند.
د .: لییک ا ن ا-س و ا ر س ک ا یه و. ف. ، پیترشیوتسы. م. ، 15) 65؛ و س ا ک ا ن ا ت. ا. . پیترشیوتسы ا لیتیرتورنا-آاشییتویییایی دویجینی 40-اخ گاداف 19 و ، (جرتاو 1965.