پرتیة کمونیستی سودان (پکس) ، سال 1946 تأسیس یافته، مدّت دراز با نام «حرکت سودان برای آزادی ملّی» در پنهانکاری عمل میکرد. سعیزد 3-یوم پرتیة کمونیستی سودان پکس (1956) پراگرمّة پرتیّه را («راه سودان به سوی پایدارگردانی استقلالیت، دموکراتیه و صلح) قبول کرد. پرتیة کمونیستی سودان پکس میکوشید، که قوّههای پراگریسّیوی وطنپرور سودان را در مبارزة ضد امپریالیزم، برای مستحکم کردن استقلال ملّی، انکشاف دادن روالوتسیة ملّی و دموکراتی موگتهید نماید.
پرتیة کمونیستی سودان پکس سال 1964 به کار لیگلی گذشت، ولی 1965، بعد به سر حاکمیت آمدن قوّههای ریکسیانی فعالیّت آن منع کرده شد. سال 1967 سعیزد 4-ام پرتیة کمونیستی سودان پکس استو و پراگرمّة نو پرتیّه را قبول کرد. بعد سرنگون گشتن ریجیم ریکسیانی (1969) پرتیة کمونیستی سودان پکس از پنهانکاری برآمد، کمونیستان به هیت حکومت داخل شدند و در مویین کردن و پیش گرفتن سیاست پراگریسّیوین داخلی و بیرونی اشتراک کردند. بعد کوشش تبدّلات بیبرار دولتی (1971) گروه آفیسیران چپروهیه پرتیة کمونیستی سودان پکس-را به دستگیری این حرکت گنهکار دانسته، به تعقیب آن سر کرد، پرتیة کمونیستی سودان پکس مجبور شد به پنهانکاری گذرد.
هیتهای وکیلان پرتیة کمونیستی سودان پکس در مجلسهای مشورتی بینلخلقی پرتیههای کمونیستی و کارگری (1960، 1969، مسکو) اشتراک نمودند. پرتیة کمونیستی سودان پکس حجّتهای در این مجلس-ها قبولشده را معقول دانست.