پرمکنی زمین

پرمه‌کنی   ز ا م ا ن، پراسیسّ به شکل مدوّر کندن چقوریها (پرمچاق، شرف، بعضاً شرف و شخته‌ها) را گویند. پرمه‌کنی با مقصد آموختن ساخت گیالاگی قشر زمین، جستجو، انکشاف و استخراج ثروتهای زیرزمینی، اینچنین تدقیقات ان­جینیری و گیالاگی گذرانیده می‌شه-ود. با یاری افزار مخس اس ا پرمه‌کنی نقب را بتدریج کنده، جنس کندشده را به بیرون می‌ریزند. بعضاً به دیوارهای پرمه‌چاه گلبه‌های محافظ را نصب کرده، راغه‌های بین دیوار و گلبه را سمنتپوش می‌کنند. پرمه‌کنی دو خیل می‌شود: مکانیکی (جنس را با یاری افزال پرمه می‌کنند) و غ ا ی ر ا  م ا خ ا ن ا ک ی (جنس به طرز تیرمیکی، ترکانیش نه غیره ویران کرده می‌شود). پرمه‌کنی مکانیکی دو خیل است: ضربتی و چرخزننده.

هنگام پرمه‌کنی ضربتی سنرید پرمه‌کنی، که از اسکنه و چند آلتی دیگر عبارت است، به جنس با ضربغوتیده، آن را ویران می‌کند. سنرید را به واسطة سیمتناب پولادی یا خود شتنگه به نرمچاه می‌-فورارند. جنس کندشده با آب نقب درآمیخته، به خمیره (پولّه) تبدل می‌یابد، که آن را بعد با نا­وة مخصوص به بیرون برآورده می‌ریزند. پراسیسّ با غولبه‌های محافظ مستحکم کردن دیوار پر­مچاه این طور صورت می‌گیرد: اگر پرمه‌کنی برای جستوچوی آب گذرانیده شود، به گرداگرد پرمه‌چاه پس از کندن چقوری مویینی گلبه‌های محافظ می‌گذارند؛ هنگا­م اکتشاف کانهای پاشخوردة ثروتخای زیرزمینی باشد، اوّل گلبه‌های محافظ را به نقب کوفته، ثانی به کارکرد جنسهای داخل گلبه شروع می‌کنند.

در وقت پرمه‌کنی چرخزونده کندن جنس یکباره در تمام مساحت نقب دوام می‌کند. اسکنن چرخزننده‌ای، که به نوگ گلبة پرمه‌کنی شنانده شده است، جنس را کفانده میده می‌کند. و­لی پراسیسّ پرمه‌کنی ستونچگی (کالانکگی) کمی دیگرتر است: به واسطة تاجپرمه‌ای، که در نوگش میتنقلم یا خود الماس دارد، جنسهای نرم و یا سخت را حلقه‌وار بریده می‌گیرند. جنسهای درون ستونچه را، که به سیلندر مانند بوده، کیرن نام دارد، در بیرون خالی کرده، به مقصد تدقیقات استفاده می‌برند. بعضاً هنگام پرمه‌کنی جنسهای سخت و متین به زیر تاج ساچمة چوینی یا پولادی را ریخته، نقب می‌کنند. جنس میده کرده شده (شلم) را به واسطة مایعات (آب، محلولهای گلی و سلیکاتی، آهنکاب، اینچنین محلولهای نیفتدار، بعضاً ایمولسیه) بیرون می‌ریزند.

پرمچاخهایی، که با اصول ستونچگی کنده می‌شوند، 2-3 کیلومتر چقوری داشته، دیمیترشان تا به 150 ملّیمیتر می‌رسد. نقب یک‌لخت را اساساً به مقصدهای تکنیکی و استفادة ثروتهای زیرزمینی می‌کنند. ب­رای استخراج نیفت و گاز پرمه‌چاههای از همه چقور (تا 8-9 کیلومتر) کن­ده می‌شوند. در ا.ج.ش.س. برای آموختن ساخت گیالاگی منتیة بالایی زمین با یاری ماشین «اورالمش-15000» دو پرمه‌چاه کنده ایستاده‌اند، که چقوری هر کدامی تا به 15 کیلومتر می‌رسد. این قبیل چاهها را به طور عمودی  می‌کنند. بعضاً از یک چاه عمودی کندشده تحت کنجهای گوناگون (عادتاً در قعر بهر و محلهای ریلیفشان مرکّب) باز چند چاه مایل می‌کنند، پرمه‌کنی تاریخ بسا قدیم دارد.

هنوز 4 هزار سال تا میلاد مصریان ب­رای ساختن پیرمیده و اهرامها پرمه چاهها کنده‌اند. خیتایان نیز 2 هزار سال پیش از این برای گرفتن نمکابها از پرمه‌کنی استفاده برده‌اند. در آن جا پرمه‌چاههای دیمیترشان 12-15 سانتی‌متر و چقوریشان 900 متر کافته می‌شدند. در روسیه هم از پرمه‌چاهها بار اوّل برای گرفتن نمک آش استفاده برده‌اند. در عصر 12 در نزدیکی شهر کاست­رامه کانهای نمک موجود بودند و نمکابخا را اوّل به واسطة چاخها و صامتر پرمه‌چاهها بیرون می‌آوردند. یافت شدن کانهای سیر‌شمار نیفت باعث رواج یافتن پرمه‌کنی گردید. حاضر برای پرمه‌کنی تجهیزات نوترین زمانوی را به کار می‌ب­رند.

دبیات: ک و ل ا چ ا خ ل ا ن. ا. ، و آ ز د-ییجینسکخی ب. ا. ، رزویداچنایی بری­نی م. ، 1966؛ اسین ن. ن. ، پنیومتی­چیسکی مشینы ادرناگا دییستویه دلیه بریگپیه شپوراف. ناواسیبیرسک. 1978: الکترومگنیتنыی مالاتы، ناواسیبیرسک. 1979.