پیکند

پیکند یکی از شهرخای قدیم واحة بخارا. دمنة 2. 35 کیلومتر دورتر از بخارا در سمت جنوب غرب واقع گردیده، وسعت آن تا به 20 هکتار می‌رسید. پیکند تا استیلای عرب یکی از مرکزهای کلان تجارتی آسیای میانه بود. مورخان عصرهای 9-10 طبری، نرشخی پیکند را شهر تاجران نامیده‌اند. پیکند با ختایی و مملکتهای شرق نزدیک علاقة تجارتی داشت. قریب هر یک دیهه واحة بخارا در نزد دروازه‌های پیکند رباط داشتند، که شماره‌اشان زیادتر از هزار بوده، برای مدافعه‌ پیکند از تاخت و تاز قبیله‌های ترک در این رباطها دسته‌های مسلّح نگاه می‌داشتند.

سال 706 استیلاگران عرب با سرداری قوتیب ابن مسلم پیکند را دو مراتبه ضبط و غارت کرده، مودافیان شهر را به قتل می‌رساندند. موافق معلومات طبری یغماگران عرب دp این جا غنیمت بسیاری، از جمله بسیار ظرفهای طلا و نوق-ره، به دست آورده‌اند. پیکند در عصرهای 9-10 از نو برقرار گردیده، نشو و نما یافت؛ دو بازار داشت. پیکند بعد زوال دولت سامانیان ته-نزّول یافت.

در اوّل عصر 12 ارسلانخان قرخانی در پیکند قصر ساخته کوشیده است، که شهر را از نو برقرار کند. ولی این کار برعبث رفته است. پیکند در عصر 12 از بی‌آبی برهم خورد. در سالهای 1913-14، 1939-40 و 1956 آرشیالوگها در این جا خفریات گذرانیده، تنته‌های کُشانیان، ساسانیان و سغدیان، پاره‌های مصنوعات سفالی و دیگر یادگاریهای مدنیّت مادّی پیکند را پیدا کردند، که برای آموختن حیات اقتصادی و اجتماعی و مدنی اها­لی پیکند یاری می‌رسانند.