پراگریسّ علمی و تکنیکی

پراگریسّ علمی و تکنیکی، انکشاف یگانه، متقابله و منتظم علم و تکنیکه را گویند.

یبتیدای پراگریسّ علمی و تکنیکی به زمان اس­تیهسالات منوفکتوری عصر 16-18، که در آن فعالیّت علمی و نظری و تکنیکی به هم نزدیک می‌شد، راست می‌آید. استحصالات مادّی تا این دوره از حساب غن شدن تجربه، تکمیل هنرمندی و غیره صورت می‌گرفت. پراگریسّ دانشهای علمی و تکنیکی در بارة طبیعت در دورة مذکور مشاهده می‌­شد، ولی آن به تأثیر تئولوگیه و سخالستیکه مانده به استحصالات دخل نداشت. در عصر 16 احتیاجات سودا، بحرنوردی، منوفکتوره‌های کلان حلّ نظری و عملی یک قطار وظیفه‌های مویین را تقاضا نمودند. در این دوره علم با تأثیر ایده‌های دورة احیا از عنعنه‌های سخالستیکی دور شده، به عملیه نزدیک می‌شد. کامپس، باروت و علی‌الخصوص نشر کتاب از کشفیات بزرگترینی بودند، که به اتّفاق مستحکم فعالیی­ت علمی و تکنیکی ابتدا گذاشته‌اند. «… دورة منوفکتوری عنصرهای نخستین علمی و تکنیکی صناعت کلان را انکشاف داد» (مرکس ک. ، نیگ. مرکس ک. ا اینگیلس ف، ساچ. ، 2 ازد. ، ت. 23، س. 388).

پیدایش استحصالات ماشینی در آخر عصر 18 محصول ایجادیات علمی و تکنیکی ارمیة کلان متیمتیکها، مکانیکها، فیزیکزا، اختراعکاران و زونرمندان زما­ن پیش بود. ماشین بوغی ج. اتّ نه فقط نتیجة فعالیّت کانستروکتاری و تکنیکی، بلکه «محصول علم» بود. ماشین استحصالی در نوبت خود برای استفادة تیخ­نالاگی علم امکانیّت نو و بیینتیزای عملی فراهم آورد. همة این دگرگونیها به دورة دوّم پراگریسّ علمی و تکنیکی گذشتن را افاده می‌کرد. خصوصیت اساسی آن دور این بود، که علم و تکنیکه باعث انکشاف همدیگر می‌شدند.

ریوالیوتسیة علمی و تکنیکی زمان حاضره مضمون اساسی دورة سوّم پراگریسّ علمی و تکنیکی را تشکیل می‌دهد. تا تع­سیر آن دایرة تدقیقات علمی وسیع شده، تکنیکه اپکیشاف می‌یابد. بیولوگها، فیزیولوژها، پسیخالاگها، زبان‌شناس و منطقشتناسان در حلّ وظیفه‌های تکنیکی اشتراک می‌کنند. بسیار ساحة علمهای جمعیّتی-سرفه و تشکیل اس­تیهسالات، ادارة علمی پراسیسّهای اقتصادی و اجتماعی،  تدقیقات کانکریتی اجتماعی، استتیک استیزسالی، پسیکولوژی و فعالیّت تیخنی­ک و غیره به سرعت پراگریسّ تکنیکی بواسطه یا بی‌واسطه تأثیر می‌رسانند. علم نسبت به تیخنی­که بیشتر نفوذ پیدا می‌کند. جریان و کشفیات نو علمی باعث پیدایش ساده‌های نو استحصالات به مثل رادیوالکترونی­که، انرژیتیکة اتمی، شیمی مصنوعات صنعی، استحصالی ماشینهای الکترونی حساببرار (ماه) و i. می‌گردد. علم به قووة انکشاف‌دهندة تکنیکه تبدل می‌یابد. تکنیکه هم به پراگریس­س علم مساعدت نموده، در نزد oن طلبات نو به نو به میام می‌گذارد و آن را از تجهیزات تجربوی عنیق و مرکّب تأمین می‌کند. ساحة صناعت و سا­هه‌های دیگر حیات جمعیّتی-خواجگی قشلاق، نقلیات، علاقه، طبّ، معارف، حیات میشی را فرا گرفتپ پراگریسّ علمی و تکنیکی خصوصیت اساسی آن است. از طرف انسان فتح شدن کیدان تجسم روشن یگانگی علم و تکنیکه می‌باشد. پراگریسّ علمی و تکنیکی اساس پرا­گریسّ اجتماعیست. ولی در شرایط کاپیتالیزم پراگریسّ علمی و تکنیکی اساساً مطابق به منفعتهای صنفهای حکمران تکامل داده شده، با مقصدهای میلیتریستی، انسانبدبینی استفاده می‌شود. پراگریسّ علمی و تکنیکی در زمان ساتمیلیزم به منفعتهای عامّة خلق موافق بوده، حلّ وظیف­های کامپلیکسی اقتصادی و اجتماعی ساختمان کمونیزم، بنیاد زمینه‌های مادّی و معنوی تنکیشاف همه‌طرفه و موازنة شخص را مساعدت می‌کند. در سعیز­د 26 کپاس و پلینومهای منبعدة پرتیه اهمیت پراگریسّ ال­می و تکنیکی در زمان حاضره قید گشته است. مثلاً، پلینوم دسامبرت (سال 1983) کم کپسّ مسئلة تیزانیدن پراگریسّ علمی و تکنیکی را به میان گذاشته، از جمله تأکید امود: «حلّ بسیار مسئله‌ها به oن وابسته است، که ما کالّیکتیوهای کارخانه و تشکیلاتهای تدقیقات علمی و کانستروکتاری، اینجینیر و تکنیکها و عالمان را به تیزاندن پراگریسّ علمی و تکنیکی چه طور سفربر می‌کنیم. این وظیفة دارای اهمیت یکمدرجه است. نیگ. نیز روالیوتمیة علمی و تکنیکی.