آکروگ اوطانامی بریتهای است-اورده، در هیت ولایت ارکوتسک رسفسر. 26 سپتامبر 1937 تشکیل شده است. مساحت 22، 4 هزار کیلومتر2. اهالیاش 133 هزار نفر (1979) ، اساساً بریتها، روسها، اینچنین، تاتارها، اکراینها، بیلاروسها و دیگر. زیچی اهالی در 1 کیلومتر2 6، 0 نفر آکروگ به 6 ریان مأموری تقسیم شده، 4 پتش دارد. مرکزش-پاسیلکة است-عورده.
در قسم جنوب پشتهکوه لینه و انگره (بلندیاش 1000 متر) واقع است. اقلیمش کانتینینتی شدید. زمستانش خنک، حرارت میانة ژانویه-22°-25° سیلسیه. تابستانش گرم، حرارت میانة ژوئیه 17° سیلسیه. بارشات سالانه 270-330 ملّیمیتر. دورة نشو رستنی 110 شباروز. دریاهای کلانترین: انگره (شاخابهایش آسه، اده، کوده) ، منظورکه، کولینگه.
قیسم زیاد تیرّیتاریة آکروگ در حدود بیشهدشت ارکوت و بلگن واقع است، که خاک چمتال و کربنتی بیعشقار، در حوزهها بیعشقار سیاهخاک، مرغزاری و سیادهاک دارد. میدان جنگلها 900 هزار هکتار. تقریباً 80% مساحت جنگلزار را درختزار سوزنبرگ (کاج، صنوبر، جلغوزه و غیره) پوشانیدهاند. هیوانات موییندار بسیار است: سنجاب، روباه، سمور سگآبی و غیره، از سومدارها-شاهگوزن، خانگول، مارل. در دریاها زغارهماهی، خریوس و غیره زیادند.
در سرزمینی، که حالا بریتهای نزد بیکل زندگی میکنند، آدمان هنوز در دورة پلیالیت مسکن کرده بودند. معلومات اوّلین دایر به بریتها به راسسیه ابتدای عصر 17 آمده بود. بریتها در میانة عصر 17 پرّه به هیت دولت روس همراه شدند.
قیسم زیاد بریتهای نزد بیکل رسماً مذهب پرواسلوی را قبول کرده باشد هم، j شمنپرستی را نگاه میداشتند. فئودالهای محلی، سوداگران-سودخورها و عملداران پادشاه بریتها را بیرحمانه استثمار میکردند، که این احوال باعث بارها cap زدن شورشهای خلقی شده بود (از جمله شورش سال 1658 در دشت بلگن).
سالهای 1902-04 با راهبری به-درغشدگان سیاسی در نزد بیکل گوروخهای ساویت دیپوتتها برپا گردیدند. پس از روالوتسیة فوریه 1917 در تیرّیتاریة بریتهای نزد بیکل واحدهای مأمورن ملّی (ایماقها، خاشونها و سامانها) تشکیل کرده شدند. حاکمیت ساویتی در نزد بیکل فوریه سال 1918 برپا کرده شد. تابستان 1918 در نتیجیه بلوای کارپوس چخاسلاوکها تیرّیتاریة آکروگ را گوردییچیان سفید اشغال کردند.
رمیة سرخ با همراهی پرتیزنها سال 1920 در نزد بیکل حاکمیت ساویتی را از نو برقرار کرد. آوریل 1921 در تیرّیتاریة ریسپوبلیکة شرق دور ولایت اوطانامی بریت و مغولها، ژانویهی1922 در تیرّیتاریة رسفسر نیز ولایت اوت.
بوریت و مغول تشکیل کرده شد. سال 1923 خرد و ولایت اوطانامی متّحد گردیده رسّ بریت و مغول را تشکیل دادند (مرکزش-الن-عودی) ، که تیرّیتاریة حاضرة آکروگ به آن داخل بود. سپتامبر 1937 در یک وقت ولایت سیبری شرقی به دو ولایت ارکوتسک و چیته تقسیم شد و در هیت ولایت ارکوتسک آکروگ ملّی بریت و مغول است-عورده (بعدتر بریتهای است-عورده) تشکیل یافت (از سال 1977 آکروگ اوطانامی بریتهای است-عورده).
در دورة پنجسالقای پیش از جنگ اقتصادیات ترقّ کرد، زمینقای کارم وسیع شدود، سرشمار چاروا زیاد گردید.
در دورة جنگ بزرگ وطنی در نتیجة ازخود کرده شدن 31، 4 هزار هکتار زمینهای بیکارخوابیده محنتکشان آکروگ استحصال غلّه، زراعت تکنیکی، کرتاشکه و سبزهوات را خیلی زیاد کردند. برای فاند مدافعه 13، 3 میلیون سم جمع کرده شده بود. پنج جنگاور آکروگ نام قهرمان اتّفاق ساویتی گرفتند.
بعد جنگ در خواجگی خلق و مدنیت کامیابیهای نو به دست آمد. 10 کس سزاوار عنوان قهرمان محنت سوسیالیسته گردید سال 1972 آکروت اوطانامی با آردین دوستی خلقها مکافاتانیده شد. (در بارة تاریخ، اقتصادیات، مدنیت و ادبیات بریتها نگرید به فصلهای دخلدار بریتستان).
ساهة اساسی خواجگی آکروگ: غلّهکاری (گندم، سولی، جو و غیره) و چار-واداریست (چاروای گوشت و شیرده و پشمدهنده) ، از 1/3 قسم تمام محصولات زراعت و چارواداری ولایت ارکوتسک را میدهد. آکروگ سال 1978، 223 هزار گاو، 300 هزار بز و گوسفند داشت.
سنات، که پیش از روالوتسیة کبیر سوسیالیستی اکتبر وجود نداشت، حالا باموفقیت ترقّی کرده ایستاده است. گج و انگشتسنگ استخراج کرده میشود (در زبیتویی و نزدیکی پاسیالکة است-عورده). خواجه - گیهای صناعت جنگل (است-عورده، باخو و غیره) سال 1975 زیاده از 500 هزار متر* چوب تییار کردند. استحصال روغن و پنیر ساحههای مهم صناعت سبک میباشند. راه آهن ترنس-سیبری از قسم جنوب غربی آکروگ میگذرد (33، 6 کیلومتر). طول راههای اتومبیلگرد-1754 کیلومتر. (1976). دریای انگره کشتیگرد است.
سال خوانش 1978/79 مکتبهای معلومات عمومی 30، 2 هزار طلبه، در مکتبهای میانن مخصوص 0، 6 هزار طلبه میخواند. سال 1978 در 95 مؤسسة تامکتبی 5741 کودک تربیه مییافت. در آکروگ 142 کیتیوبخانة عامّوی، موزی کشورشناسی، 161 کلوب، 273 دستگاه فیلمنشاندیخی، 4 خانة پیانیران، مکتب اسپورتی بچگانه کار میکردند. سال 1979 آکروگ 165 دُختُر، 979 کارکنان میانن طبّی و در بیمارخاندا 1355 کت داشت.
گزیتههای آکروگی: «لنینای توگ» («بیرق لنین»، از سال 1954) ، به زبان بریتی، «زنمیه لنینه» (از 1937، به زبان روسی) نشر میشوند. اهالی آکروگ از رادیو و تلویزیون استفاده میبرند.