اهنوبیتان

آهنوبیتان، مسالیخ بناکا­ری صنعییست، که از بتون و ارمه-تورة پولادی عبارت می‌باشد. در کانستروکسیه‌های از آهنوبیتان تییار کرده شده مستحکمی بتون به فیشوریش و مستخکمی ارمتوره به کشش ثمره‌ناک استفاده می‌ش­ود. استفادة یکجایه این دو مصالح خاصیتشان بسا مختلف بر اینها اساس یافته است: کاافّیسیینت ا وسیع‌شوی خاصیتشان خطّی بی­تان و ارمتوره قریب یک خیل است؛ بتون ارمتوره را از کارّازیه (زنگ-زنگ) و تیز گرم شدن (تا 100° سیلسیه) خیمایه می‌کند؛ بتون هنگام سخت شدن به ارمتوره مضبوط می‌چسپد. آهنوبیتان به توفیل بقاداری، آتش-برداری، نسبت به تأثیر عاملهای اتمسفری مستحکم و به تأثیرات دینامیکی (از آن جمله، سه‌ایس­میکی) تاب‌آور بودنش در بنا­کاری و ساختمان معمول گشته است.

به سبب آن که مادّخای پرکنندة ترکیب آهنوبیتان (شغل، سنگ‌ریزه، peگ) در همه جا موجودند، آهنوبیتان را عملاً در همة محلها استفاده بردن ممکن است. جیخت نامطلوب آهنوبیتان این است، که وه‌ای می‌کفد و در سطح کانستروکسیه ترقشها پیدا می‌شوند. سبب این کم بودن مستحکمی بتون به کشش (نظر به فیشوریش 10-20 مراتبه کم) می‌باشد. چنین نا­رسایی آهنوبیتان را در پراسیسّ تییار کردن کانستروکسیه با راه صنعی فشردن بتون ارمتوردار برطرف می‌کنند. این گونه آهنوبیتان را آهنوبیتان پیشکی شدّتدادشده می‌­نامند. ضمن چنین چاره‌جوی مضبوطی کانستروکسیه زیاد و احتمال کفیدن oن کم می‌شود و سرفة پولاد و کم کردن ارزش کانستروکسیّه را امکان‌پذیر می‌سازد. آهنوبیتان را باغبان فرنسوی ج. مانی سال 1867 اختراع کرده است.

در آسیای میانه استادای تاجیک از قدیم به صفت مصالح چسپان ساروج (لای خاکستر و آهک) را استفاده می‌بردند. برای پیشگیری کر­دن نشست بنا یا دیوار به لایی عادتاً کاه علاوه می‌کردند یا سینج می‌کشیدند. در ب ناکاری اساساً آهنوبیتان با بتون وزنین تییارشده (زیچی‌اش 1800-2500 کیلوگرم/متر3) و آهنوبیتان با بتون پرکننده‌هایش کاواک تییارشده (زیچی‌اش تا 1500 کیلوگرم/متر3) استفاده می‌شود. در موردهای مخصوص برای آهنوبیتان بتونهای آتش‌بردار، کیسلاتبردار و غیره را استفاده می‌برند.

در تاجیکستان زوادهای صناعت بناکاری (در دوشنبه، لنین‌‌آباد و غیره) هر سال قریب 1 میلیون متر مکعّب آهنوبیتان وصل‌شونده استحصال می‌کنند (سال 1982). استفادة آهنوبیتان در تاجیکستان به عاملهای طبیعی محل: زلزلناکی، اقلیم گرم و خشک، خاکهای سست، راههای کوهی و غیره علاقه‌مند می‌باشد. در چنین شرایط استفادة آهنوبیتان سبک (با پرکننده‌های کاواک) ، یکجایه استی­فاده بردن آهنوبیتان وصل‌شونده و یک‌لخت (مانالیتی) ، ساختن کانستروکسیه‌های فزایی زلزلبردار، تطبیق اصولهای پیشقدم تییار کردن و نگاه و بین آهنوبیتان (علی‌الخصوص، در تابستان) صلاح است. انکشاف منبعدة آهنوبیتان و وسعت استفادة آن به گذراندن تدقیقات وسیع علمی وابسته است. نگرید نیز کانست­روکسیه‌های، آهنوبیتانی.

دبیات: بیرگ آ. یه. ، فیزیچیسکی آسناوы تیاری پراچناست بتونه ا جیلیزابیتا­نه، مسکو، 1961؛ رزویتی بتونه ا جیلیزا­بیتانه و ا.ج.ش.س.، پاد ریدکتیراونییم ک. و. میخی­لاوه. مسکو، 1969.