نیتریفیکسیه (از «نیتر… و لاتینی facio-میکنم) ، پراسیسّ میکرابیالاگی تبدل نمکهای امّانیی به نیتراتها (شکل اساسی غذای نیتروژنی رستنی). در خاک و آب آبانبارها به عمل میآید. نیتریفیکسیه نشاندهندة حاصلخیزی خاک است. نیتریفیکسیّه را باکتریههای نیتراندوز خیماسینتیزی به وجود میآورند. نیتریفیکسیه در دو دور میگذرد. اوّل یون امّانیی با تأثیر باکتریههای دور یکم نیتریفیکسیه تا نیتریت-یون، پس نیتریت-یون با تأثیر باکتریههای دور دوّمی نیتریفیکسیه تا نیترات-یون آکسید میشود. نیتریفیکسیه هنگام 5-9 بودن ph-ا خاک میگذرد. هنگام کمی نیتراندوزها-ارگانیزمهای ایرابی و هوای خاک نیتریفیکسیه بازمییستد. کارکرد خوب خاک سرعت نیتریفیکسیّه را میتیزاند.
در نتیجة افزودن حجم سوزشواری (زوادها، محرکهای درونسوز) در هوا آکسیدهای نیتروژن هاسیل شده، با بارشات به خاک و آبانبارها میریزند و با یاری بکتیریههای نیتراندوز به نیتراتها تبدل مییابند. از حد زیاد شدن نیتراتهای آب صفت نوشاکی آن را برهم میدهد. بعضاً برای سست نمودن نیتریفیکسیه مادّههای شیمیایی را به کار میبرند.