نیوراز (ای یون. neuron-عصب) ، بیماریهای عصب و روحی، که در نتیجة کار وزنین، شرایطهای دشوار زندگی، استراحت نامنتظم، خواب ناراحت، ویرانشوی فعالیّت سیستم عصب مرکزی رویی میدهند. مفهوم نیوراز را سال 1776 دُختُر شاتلندی و. کلّین پیشنهاد نموده است. بیماریهای مزمن بعضی عضوهای درونی، سرایت، زهرآلودشوی (خصوصاً از تماکو و الکل) ، جراحت استخوان و مغز cap، به ریجیم روز رعایه نکردن، ویرانشوی فعالیّت غدودهای داخلپوساروی و غیره باعث اوجگیری نیوراز میگردند. نیوراز سه خیل میشود: نیورستینیه، استیریه و پسیخستینیه. در همة نمودهای نیوراز تغییرات روحی (ویرانشوی کیفیت، خواب، به خود باوری نداشتن، ناخوشی و غیره) ، دگرگونشوی فونکسیة عضوهای گوناگون (تیز زدن دل، تغییریابی فشار خون و غیره) موشاهیده میشود. مثلاً، در زنها هنگام فرارسی دور هیز حس تپش دل یا از کار ماندن آن پیدا میشوند؛ سر بعضی بیماران درد کرده بیمدار میشوند، بعد دست و پا خنک شده بیمار را لرزه میگیرد و بیمار کمی از هوش میرود؛ این هیسها خوفناک نباشند هم، ارگانیزم را سست و قابلیّت کاری را پست میکنند.
م و آ ل ا ج ا: به ریجیم محنت و استراحت رعایه کردن؛ استعمال داروهای تسکیندهنده، مقوّی، ویتامینها و غیره؛ فیزیوتراپی، بلنیاتیرپیه و پسیخاتیرپیه؛ تبابت سنتاری و کورارتی و غیره.
دبیات: پارتناو ا. ا. ، فیداتاو د. د. . نیورازы، ریکتیونыی پسیخازы ا پسیخاپتی، مسکو، 1957؛ سویداش ا. م. ، نیورازы ا اخ لیچینی، مسکو 1971.