نسک

نسک (lens) ، جنس رستنیهای یکساله‌ای است از لوبیایها. پایهش راست یا کمی خم، بلندی‌اش 20-55 سم. برگش میدة مویک‌دار، گلش میده، سفید، گلابی و بنفش که-بودچه، 1-3-تایی در بر برگ جایگیر است. نسک خود از خود و به واسطة حشرات گردآلود می‌شود. غلافکش کوتاه رامب‌شکل، دو-سه، بعضاً یک دانه دارد. دانش مدوّر برجسته، ‌اندازه و رنگش در نوعهای گوناگون هر خیل می‌شود. از روی هچم دانش نسک را به نسک مقرّری کلاندانه (5، 5-9 ملّیمیتر) و میده دانه (2-5، 5 ملّیمیتر) تقسیم می‌­کنند. در کیشوهای بهر میانزمین، آسیای خرد، زکوکزیه.

اسیای میانه 5 نمود نسک موجود بوده، اساساً یک نمود نسکی موقرری (l. culinaris) کاشته می‌شود.   در بسیار مملکتهای اوراپه، آسیا، افریکة شمالی په شده، در ا.ج.ش.س. چون زراعت غلّه‌دانه و خوراک چاروا در قسم جنوب اروپاییو پاوالجیه و آسیای میانه کشت می‌شود. نمود مزروی نسک به دو زیرنمود و در یک زیرنمود به خیلهای گوناگون تقسیم می‌شود. خیلهای زیرنمود نسک میددانه در سه گروه: آسیایی، اروپایی و مابینی متّحد می‌گردند. در تاجیکستان از سال 1945 این جانب نسک «تاجیکی-95» را کشت می‌کنند. وابسته به نوع و شرایط سبزش دور نشو نسک از 60 تا 115 شباروز.

به خنکی تاب‌آور است. تخمش در حرارت 4-5° سیلسیه سبزیده، نوروسته‌اش به خنکی تا-2-3° تاب می‌آرد. نسک را عادتاً در شدگار غل­لدانه‌های خوشه‌دار می‌کارند. در نوبت خود نسک چون نیتراندوز ب­راف غلّه‌دانه، خصوصاً گندم پیشکیشت خوب هم می‌باشد. نسک را با اصول قطاری سراسر و قطاری کمبر اوّل بهار می‌کارند. نار­مة کشت نسک نوع «تاجیکی-95» برای منطقه‌های جداگانة ریس­پوبلیکه این قدر است (به حساب کگ/گه): در زمینهای للمی بارشاتشان میانة منطقة لنین‌‌آباد-50 کیلّاگرمّ؛ در زمینهای للمی سیربارش منطقه‌های حصار و کولاب، خواجگی غلّه‌کاری ریانهان کویبыشیف و یاوان-60 کیلّاگرمّ؛ در ز­مینهای للمی سیربارش منطقة غرم-75 کیلّاگرمّ.

توخم نسک به هی­ساب میانه به چقوری 3-4 سنتیمیتا کاش­ته می‌شود. دان رسیدة خشک نسک از 23 تا 32% سفیده، تا 60% آهار، تo 2، 5% روگن، از 2، 5 تا 5% کلیت­چتکه، ویتامین و1 و و2 دارد. بر­گ و پایة سبز، پیش‌باده و کاه نسک را برای خوراک هیوانات خواجگی قشلاق به کار می‌برند. 100 کیلّاگرمّ دان نسک قریب برابر 120 واحد خوراکی و 21 کیلّاگرمّ پراتیین هاضم است.

دبیات: لیانتیف و. م. ، چیچیویتسه، لنینگراد، 19وّ؛ جوکاوایی ایی پ. م. ، کولتور­نыی رستینیه ا اخ سارادیچ. لنینگراد، 1971؛

قاسیماوج. ک. ، کرییدیک ب. م. ، نیوزاراف و. و. ، زراعتهای تاجیکستان، دوشنبه، 1075.