«نرادنیه والیه»

«نرادنیه والیه» («آزادی خلق») ، تشکیلات روالوتسیانی و خلقچیگی ابتدای  سالهای 80 عصر 19 در روسیه. «نرادنی  والیه» آگوست 1879 بعد به «نرادنیه والیه» و «چیارنыی پیریدیل» جدا شدن «زیملیه ا والیه» («زمین و آزادی») تأسیس گردید. مؤسسان «نرادنیه والیه» روالوتسیانیران کسبی بودند. به «نرادنیه والیه» کامیتیت اجرائیه‌ راهبری می‌کرد، که به آن ا. ا. جیلیباو، ا. د. میخیلاو، م. ف.

فرالینکا، ن. ا. مارازاو و دیگرها داخل بودند. سالهای  1879-83 گروههای «نرادنیه والیه» قریب در 50 شهر (مخصوصاً در اکراینه و پاوالجیه) موجود بودند. پراگرمّة «نرادنیه والیه» دعوت نمودن مجلس مؤسسان، جاری نمودن خوقوق انتخابات عمومی و نمایندگی دائمی خلق، آزادی سخن، وجدان، مطبوعات، جمعامد و غیره را در بر می‌گرفت. اعضایان «نرادنیه والیه» ضرورت مبارزة سیاسی را ضد مطلقیت اعتراف کرده، نسبت به خلقچیان سالهای 70 قدمی به پیش گذاشتند. ولی آنها سوسیالیستان خیالی بودند، زیرا به واسطة روالوتسیه دهقانی به سوسیالیزم گذشتن روسیه را طرفداری می‌کردند. «نرادنیه والیه» در بین همة طبقه‌های اهالی اگیتتسیه و پراپگندة روالوتسیانی می‌برد.

گوروههای خلقچیان-«نرادنیه والیه» و «رباچیه گزیته» می‌کوشیدند، که غایه مبارزة سیاسی را بر ضد مطلقیت عامّوی گردانند. در تییاری و گذرانیدن شورش طرفداران «نرادنیه والیه» رل اساسی را به اقلیّت روالوتسیانی، یعنی به تشکیلات خود نسبت می‌دادند. موافق عقیدة آنها عامّة خلق در شورش باید رل یاری‌دهنده می‌بازید. اعضایان «نرادنیه والیه» مبارزه را همچون سوء قصد تعبیر می‌کردند. با افزایش و شدّت گرفتن مبارزة سیاسی از همه بیشتر سوء قصد اهمیت کلان پیدا می‌کرد. اعضایان «نرادنیه والیه» به الکساندر 2 7 مراتبه سوء قصد کرده، نهایت 1 مارت 1881 او را کُشتند. . اشتراکچیان سوء قصد به قتل رسیدند. کششهای گ. ا. لاپتین، پ. ف. یکوباویچ. و. گ. باگارز و دیگر برای احیای «نرادنیه والیه» نتیجه‌ای نداد و فعالیّت «نرادنیه والیه» قت گردید.