نمیبیه

نمیبیه (namibia؛ تا 1968-افریکة جنوب و غربی) ، مملکتیست در افریکة جنوبی، که آن را رج زوراً اشغال کرده است. مساحتش 824، 3 هزار کم2. اهالی‌اش 1200 هزار نفر (1977). مرکز مأموری‌اش-ویند­خوک (65 هزار نفر) زبانهای رسمی-افریکه‌انس و انگلیسی. نمیبیّه را معم و-ری، که پرزیدنت رج تین می‌نماید، اداره می‌کند. نمیبیه بر خلاف قرار اسّمبلیه ژنرالی تدم از سال 1966، که وکالت رج-را به اداره‌کنی این تیرّیتاریه بیکار کرده بود، تا حال در تحت یوریسدیکسیة رج می‌باشد. بر خلاف قرار اسّمبلیه ژنرالی تدم ژوئیة 1980 به نام ساویت وزیران و نوامبر 1980 به نام اسّمبلیه قانون‌برآر انتخاب شد، که گویا یکی آرگن قانون‌برآر و دیگری آرگن اجرائیه‌ می‌باشد. شعبه‌های محلی پرتیه‌های رج-پرتیة ملّی و پرتیة متّحده منفعتهای اروپایها را افاده می‌نمایند. به حرکت ملّ-آزادیهاهانة اها­لی مهمی نمیبیه تشکیلات خلقی افریکة جنوب و غربی (تأسیسش 1958) راهبری می‌کند.

تبیت. ساحلهایی نمیبیه راست بوده، دو خلیج-بندرگاه طبیعی-االفیش-بیی و لیودیریتس دارد. قسم زیاد تیرّیتاریّه را پهن‌کوه (بلندی‌اش 900-1500 م) اشغال کرده است، که آن به طرف داخل متیریک و به طرف همواری تپّه‌دار نزد ساحل زینه-زینه پست می‌شود. نوقدة بلندترین-کوه برندینبیرگ (2600 م). ثروتهای زیرزمینی نمیبیه: مس، سرب، روح، وندیی، ژرمنیی، کد­میی، منگن، قلعگی، والفرم، لی­تیی، بیریلّیی، الماس. اقلیمش ترا­پیکی، نهایت خشک. حرارت میانة ماه گرمترین (ژانویه) تا 27° س، ماه خنکترین (ژوئیه) تا 12° س.  با­ریشات سالانه در ناحیه‌های ساحل اقیانوس 10-50 مّ، در انتهای شمال و شرقی 500-700 مّ. دریاهای کلان: نارنجی و کنینی. خاک زمین نمیبیه اساساً بیابانی تراپیکی و بور سرختاب سونّگی. نباتات بیابان نمیبیه خیلی سیرک، اساساً از سوکّولینتها عبارت. پهن‌کوه را بتّه‌های کسیرافیتی و بتّه‌های خوشه‌دار پوشیده‌اند. ناحیه‌های نسبتاً بلند را سونّه‌های نیمبییابانی و سونّه‌های بیابانی و ساحلهای دریاها را سونّخای درختزارها فرا گرفته‌اند. خاینده‌های محلی (درازنول، کورموش، چندین ذات خرگوش) ، حشراتخورها، از هیوانات انتیلاپه، از هیوانات درّنده وی­ویرّه، کفتار موجودند. در ممنوعگاه کلانترین ایتاشه-پن زیب­ره، فیل، زرّافه، شترمرغ، شیر، یوز، دهها نمود پرّنده و غیره نهال؛ داشته می‌شوند.

هالی. زیاده ای 80%-ا اهالی افریکایها. خلقهای عایلة بنتوزبان-آومبا، گیری را، اینچنین گاتّینتاتها دمرة کوهستانی، بوشمینها و دیگران زندگی می‌کنند. اروپایها-11، 6%’ اهالی نیرابیّه را تشکیل می‌دهند. اکثریّت دینداران-نصرانیان (اساساً پراتیستنت) ، باقیمانده به دین و آیین محلی اعتقاد دارند. شهرهای کلان: ویند­خوک، االفیش-بیی، گراتفانتیین، لیودیریتس.

اچیرک تاریخی. آدم در تیرّیتاریة نمیبیه هنوز در اوّل دورة پلیا­لیت مسکن گرفته بود. اروپاییان (پارتوگلیها) بار نخست به این سرزمین در عصر 15 پیدا شدند. در چاریک سوّم عصر 19 بین انگ­لیه و ژرمنیه برای نمیبیه مبارزه cap شد. سال 1884 ژرمنیه تیرّیتاریة نمیبیّه را با نام افریکة جنوب و غربی ژرمنیه (اجغ) ملک خود اعلان کرد. مستملکداران از نزاع و زد و خوردهای بین سرداران قبیله‌های محلی استفاده کرده، حاکمیت خود را به آنها بار کردند. چند نفر سرداران قبیله‌های گاتّینتاتها، که خیندریک ویتبایی با نفوذترین آنها بود، به مستملی­کداران سخت مقابلت نشان دادند. سال 1894 دستة ویتبایی شکست خورد. سال 1896 قبیله‌های مبندیر و و کاوه، 1904-1907 گاتّینتاتها و گیری را شورش برداشتند. سال 1915 در رفت جنگ یکم جهانی (1914-1918) aجغ-po قشونهای اتّفاق افری­کة جنوبی (اتس) اشغال کردند. سال 1920 اج برای اداره کردن نمیبیه از لیگة ملّتها وکالت گرفت. ترتیبات نجادپرستی اج در این تیرّیتاریه هم جاری کرده شد. بعد جنگ دوّمن جهانی (1939-1945) ، تمام تیرّیتاریة وکالتی به سیستم بینلخلقی وصایت تدم گذرا-نده شد، اج (از 1961 رج) از دادن اجغ به وصایت تدم سرکشی کرد و سال 1949 قانونی جبول نمود، که در اساس آن تیرّیتاریه به مضافات اج تبدل یافت. از سال 1946 cap کرده مسئلة aجغ در آرگنهای گوناگون تدم محاکمه می‌شود. سال 1966 اسّمبلسیه ژنرالی در بارة به خودمویینکنی و استقلالیت حقوق، داشتن خلق aجغ ری­زالیوتسیه قبول کرد، وکالت رج- را به ادارکوپی aجغ بیکار نمود و اعلان کرد، که منبعد اداره‌کنی این تیرّیتاریه به اختیارپ تدم می‌گذرد. برای اداره‌کنی تیرّیتاریه سال 1967 ساویت مخصوص تدم تشکیل و کمیسر تدم تین شد. ژوئن 1968 اسّمالیین ژنرالی تدم خواهش خلق aجغ-po به نظر شریف­ته در بابت به aجغ دادن نام نمیبیه قرار قبول کرد و اعضایان تدم-را دعوت امود، که به و­تندوستان نمیبیه در مبارزة آنها بهر استقلالیت یاری رسانند. اتّحاد شوعروی برای فوراً به خلق نمیبیه دادن آزادی، نسبت به رج به کار بردنپ تدبیرهای سیاسی، اقتصادی و حربی بارها برآمد کرد، حکومت رج تا حال قرارهای تدم-را به اعتبار نمی‌گیرد. حکومت سیاست نجادپرستی را گذرانده، خلقهای مملکت را از هم جدا کرده، آنها را مجبوراً در محلهای علی‌حده نگاه می‌دارد. خلق مملکت به مقابل چنین سیاست، بهر آزادی ملّی مبارزه می‌برد. بعد جنگ دوّم جهانی اوّلین تشکیلاتهای سیاسی اف­ریکایها تشکیل شدتسد. از سالهای 60 در نمیبیه بر ضد ترتیبات نه-جادپرستانة رج مبارزة یراقناک cap شد، که به آن تشکیلات خلقی افریکه ا جنوب و غربی (سوپا) راهبری می‌کند. ماه دسامبر 1971-مارت 1972 کلانترین در تاریخ نمیبیه کارپرتایی افریکایان شده گذشت.

نجادپرستان رج ریزالیوتسیة ساویت امنیت تدم (دسامبر 1974) ، که آزاد کردن تیرّیتاریة غیریقانونی اشغالکردة نمیبیّه را طلب می‌کرد، به اعتبار نگرفتند. آنها اینچنین به ریزالیوتسیة ساویت امنیت تدم (ژانویه 1976) رعایه دکردند. ری­زالیوتسیة مذکور تا 31 آگوست 1976 از نمیبیه برآوردن قوّه‌های مسلّح افریکة جنوبی و در آن جا زیر نظارت تدم گذرانیدن انتخابات آزادانه را پیش‌بینی می‌کرد.

سال 1977 راهبریّت تشکیلات خلقی افریکة جنوب و غربی اظهار نمود، که تییار است با اشتراک نمایندگان تدم با حکومت رج در بارة به سوپا دادن حاکمیت گفت و شنید گذراند، به شرطی، که تمام قشونهای افریکة جنوبی از نمیبیه برآورده، مخبوسان سیاسی در زندانهای رج خوابیده آزاد و صاحب‌اختیاری و بطونی تیرّیتاریه نمیبیه اعتراف کرده شود. سال 1977ملیات جنگی سوپا به م و-قابل قوّه‌های اشغالی رج خیلی فعال گردید.

سرف نظر از اعتراضهای سیر‌شمار مملکتهای اعضای تدم و سوپا حکومتداران نجادپرست رج بندر االفیش-بیی، انچ و-

نین تیرّیتاریه‌های اطراف آن را در مساحت 969 کم2 و 13 جز-را زوراً ضبط نموده، آنها را به مأموریّت اف­ریکة جنوبی تابع کناندند.

پرتییی سیاسی و یتّیفاقهای کسب. تشکیلات خ ا ل ق ا ا اف­ریکة جنوب و غربی (south west africa peoples organization، سوپا، تأسیسش 1958) ، به مبارزة خلق نمیبیه بهر آزادی از مستم-لیکداران افریکة جنوبی راهب­ری می‌کند. اتّفاق ملّی افریکة جنوب و غربی (south west africa national union، سون و، تأسیسش 1959). kopگران سفیدپوست به شعبه‌های محلی اتّفاقهای کسبة رج داخلند. به افریکایها تشکیل کردن اتّفاقهای کسبه منع کرده شده است.

خاجگی. نمیبیه مملکتیست، که از جهت اقتصادی سست ترقّی کرده است. صناعت کارکرد معدن تحت نظارت کاپیتال خارجی می‌باشد. در خواجگی قشلاق پرورش گوسفندانّ قراکولی اهمیت کلان دارد. سال 1978 مملکت 2، 8 ملن cap گاو، 4، 6 ملن گوسفند، 1، 8 ملن بز داشت. شرکتهای شمه، انگلیه، رج کانهای بای الماس، سرب، روح، معدن مر-گنیتس را پرّه به دست خود گرفته‌اند. تسومیب-گرات-فانتیین مرکز صناعت استخراج معدن کوهی می‌باشد؛ در این جا زوادهای مس په سرب‌گدازی واقع‌اند. صناعت محصولاتبراری سست ترقّ کرده است، از زوادهای کانسیرو ماهی، پیوا، تعمیر  کیشتی، اوستاخانه‌های تعمیر او-تامابیل و غیره عبارت است. در خواجگی قشلاق اساساً جواریمکّه، چایجواری، گندم، سبزه‌وات کشت می‌شود. ماهیگیری ترقّی کرده است. طول راه آهن 2607 کم، درازی راههای سنگفرش 2772 کم. (1978). بندرهای بحری: االفیش-بیی و لیودیریتس. نمیبیه با رج علاقة هوایی دارد. نمیبیه به خارجه اشیای خام مینیرلی، پوست قراکولی و غیره برآورده از آن جا خوراکواری، سوزیشواری و مصنوعات صناعتی می‌آورد. شریک اساسی سودا-یش رج. واحد پول-راند افری­کة جنوبی.

ماریف. بنا به معلومات رسمی رج در سال 1973 69% اهالی افریکایی بی‌سواد بود، در اصل از این هم زیاد می‌باشد. مکتبهای سه-فیدپوستان و افریکایها علی‌حده علی‌حده. مهلت تحصیل برای سفیدپوستان 7 سال در مکتب ابتدایی و 5 سال در مکتب میانه. از سن 7 تا 16-ساله تعلیم حتمیست. برای افریکایها تعلیم حتمی وجود ندارد. مهلت تعلیم برای اف­ریکایها 8 سال در مکتب ابتدایی و 5 سال در مکتب میانه. سال 1973 در مکتبهای ابتدایی 103، 5 هزار، در مکتبهای میانه همگی 1919 نفر افریکایها تحصیل می‌کردند. مکتب میانه برای آنها قریب دست‌نارس می‌باشد. نمیبیه مکتب عالی ندارد. سفیدپوستان در مکتبهای عالی رج تحصیل می‌کنند. در ویندخوک برای سفیدپوستان کالج تکنیکی خصوصی هست. جمعیّت علمی افریکة جنوب و غربی (در ویندخوک) ، کتابخانة عامّوی (تع­سیسش 1924) و موزی دولتی (تع­سیسش 1958) واقع است. غیر از این در سوکاپموند و لیودیریتس موزیی هست.

متبوات و رادیوشونوانی. سال 1978 در نمیبیه 8 نامگویی گزیته و جر­نل نشر می‌شد. «سیایدویستیر» («die suidwester» «ساکن جنوب-غر­بی»، به زبان افریکه‌انس، تأسیسش 1945) ، آرگن پرتیة حکمران ملّی؛ «سیایدویس-افریکنیر» («die suidwes afrikaner» «افریکنیر جنوب غapبی»، به زبان افریک­نس، تأسیسش 1927) ، آرگن پرتیة آپّازیتسیانی فدرالی افریکة جنوب و غربی؛ «الگیمینی تسپتونگ» («allgemeine zeitung» «گزیتة عمومی»، به زبان نیمیسی، تأسیسش 1915) ، «ویندخوک ادویرتیزیر» («windhoek advertiser» «گزیتاعلان‌‌نامة ویندخوک»، به زبان انگلیسی، تأسیسش 1919) ، «نمیب تیمس» («namib times» «وقت نمیب»، به زبان انگلیسی، نیمیسی و افریکه‌انس، تأسیسش 1958). سوپا به زبان انگلیسی گزیتة «نمی­بیه نیوس» («namibia news» «اخبارات نمیبیه»، تأسیسش 1968؛ در لاندان ماهی دو مراتبه می‌برآید) و جرنل «نمیبیه تودیی» («na­mibia today»، تأسیسش i960، در طنزنیه ماهی 1 مراتبه می‌برآید) نشر می‌کنند. شبکة رادیوشونوانی عمل می‌کند، که آن برنامه‌های رادیو رج-را می‌شونواند. سوپا برای نمیبیه از لوسکه (زمبیه) و از داروسّلام (طنزنیه) برنامه‌ها می‌شونواند.