نقلیات تروباپراواد

نقلیات تروباپراواد، نقلیاتیست، که توسط تروبه‌ها (غولبه‌ها) از جای استخراج یا از استحصالات به جایهای کارکرد یا استعمال نیفت، محصولات نیفت، گاز و غیره را انتقال می‌دهند. تروباپراوادها گوناگون می‌شوند: تروباپراواد ‘مگیسترلی برای انتقال نیفت، گاز و غیره، به مسافة کلان، تروباپراواد صناعتی (محلی) ب­رای انتقال نیفت، گاز و غیره به ز­واد و بزه‌های نیفت (نگرید نیفتیپرا­واد، گزاپراواد). خراجات نقلیات تروباپراواد مگیسترلی نظر به خراجات نقلیات راه آهن 3-5 مراتبه کمتر است. واداپراواد هم یکی از نمودهای نقلیات تروباپراوادی می‌باشد. درازی عمومی نیفتیپراواد تمام دنیا سال 1913، 33  کیلومتر بود، سال 1967 باشد، آن به 356 هزار کیلومتر رسید. در همین دوره گردش بار از 16 ملّیرد به 1023، ملّیرد تُن کیلومیمر رسید (63، 8 مراتبه افزود). سال 1967 به سیستی­مة نقلیات جهان 485 هزار کیلومتر گ­زاپراواد مگیسترلی همراه کرده شد.

در روسیه اوّلین تروباپراواد برای انتقال گاز تروباپراواد باکو-بتوم (1842 کیلومتر) سالهای 1897-1907 coخته شده است. سال 1913 در راس­سیه درازی نیفتیپراواد 1، 1 هزار کیلومتر، گردش بار 0، 3 ملّیرد تُن کیلومتر، 1940 باشد، در ا.ج.ش.س. موافقة 4، 1 هزار کیلومتر ، 3، 83 ملّیرد تُن کیلومتر، 1972 42، 9 هزار کیلومتر و 375، 93 ملّیرد تُن کیلومتر ، 1980 69، 7 هزار کیلومتر  و 1196، 8 3 ملّیرد تُن کیلومتر  بود. س. 1964 coxتمان اوبت یکم نیفتیپراواد کلانترین دنیا-«دروجبه» به آخر رسید. سالهای 1966-70 در ا.ج.ش.س. 7، 9 هزار کیلومتر نیفتیپراوادهای مگیست­رلی ساخته شدند. مهمترین آنها:       است-بلыک-آمسک، الیک­سندراوسکایی-نیجنیورتاوسکیی-است-بلыک، ایین-گوریف-کوی­بыشیف، یراسلول-کریش. سال 1973 در ا.ج.ش.س. کلانترین نیفتیپراواد سمتلار-است-بلыک-کورگن-افه-المیتیوسک (1836 کیلومتر) ساخته شد.

در ا.ج.ش.س. نخستین گزاپراواد مگیسترلی-گزاپراواد سرتاو-مسکو سال 1946 به استفاده داده شد. بعدتر سیستم مگیست­رلی گزاپراواد تسینترلنیه،

شرقی و اکراینه، غربی، پاوالجیه، کوکز، آسیای میانه، اورال ساخته شدند. گزاپراوادهای کلانترین ا.ج.ش.س.: بخارا-اورال (4503 کیلومتر) ، آسیای میانه-مرکز (5500 کیلومتر). درازی عمومی گزاپراوادهای ا.ج.ش.س. سال 1950 2، 3 هزار کیلومتر، 1972 79 هزار کیلومتر، 1980 132 هزار کیلومتر بود. مة 1974 گزاپرا­واد کلیف-دوشنبه (درازی‌اش 297 کیلومتر) ساخته شد، که به واسطة آن از افغانستان به اتّفاق ساویتی گاز انتقال می‌شود. در ریانهای شمال تاجیکستان سالی 380-400 هزار م3 گاز حاصل کرده می‌ش­ود، که یک قسم آن (80-100 هزار م3) به شهر اسفره و 300 هزار م3 به گزاپراواد مگیسترلی مبارک-فرغانه داده می‌شود.