نجیب‌الدّین جرفادقانی

نجیب‌الدّین جرفادقانی (سال تولد نامع­لم-وفات 1266، جرفادقان، ایران) ، شاعر فارس-تاجیک. در اکثر تذکره‌ها («روة روشن» صبا، «آتشکده» آذر، «مجمع-ال-فصحا» رضاقلی‌خان هدایت) عاید به نجیب‌الدّین جرفادقانی همچون شاعر برکمال و پسندیده معلومات داده می‌شود، ولی ترچومة حالش بیان نگردیده است. دورة جوانی‌اش در بغداد گذشته است. در همین جا به حملة اردوهای چنگیز دچار گردید و در قلعه‌ای پناه برد. هنگام زندگی‌اش در اراک به مدح حکمرانان آن کشور قصیده‌ها گفت­ست. بعدتر نجیب‌الدّین جرفادقانی به اصفهان آمد و به خدمت حاکمان سلجوقی درآمد. نجیب‌الدّین جرفاقدانی هم‌عصر موجیر‌الدّین بیلقانی بوده، پس از کمال‌الدّین اصفهانی دوّمنّ شاعر برجستة قصیدcapo، یکی از بهترین شعرای سبک عراقی می‌باشد. دیوان نجیب‌الدّین جرفادقانی، که دارای 40000 بیت است، تا زمان ما محفوظ مانده است. اینچنین با نام «بشر و هند» مثنوی دارد، که در بغداد سروده است. بدیعیات کسیده‌های نجیب‌الدّین جرفاقانی بلند، زبانشان فصیح و روان است.

در یکی از قصیده‌هایش چنین گوف­ته است:

ز روی این چمن آبگون و دست آمد

هزار لالة سیراب و نرگس مخمور.

به رسم شعبده‌بازی فلک برون آورد،

ز زیر حقّه‌های خورشید مُهره‌های بلور…