در عصرهای میان الهیاتشناس یا فقیهی را میگفتند، که عاید به مسئلههای دین و فقه (اجتهاد) حکم میبراوند و نسبت به دیگران افضلیّت و حق و حقوق مخصوص داشت. مثلاً، اساسگذاران چار مذهب سنّی مجتهد بودند. در عصر 10 وظیفة مجتهد را قسماً مفتیها اجرا میکردند. در رویین شیعه مجتهد روحانی عالیمقامیست، که آبرو و نفوذ خاص دارد. مجتهد غیر یارین مادّی دولتی از درآمد وقف و دینداران نیز استفاده میبرد.