موعجم-ال-ادبا

«معجم-ال-ادبا» («فرهنت ادیبان») ، اثر یاقوت هموی، که در ابتدای عصر 13 به زبان عربی نوشته شده است. مؤلف پیش از تألیف «معجم-ال-ادبا» آثار ادیبان گذشته و معاصر خود را هنگام سفر 16-ساله‌اش به شهرهای عربستان و ایران آموخته است. نسخة اصلی «معجم-ال-ادبا» از 4 جلد کلان عبارت است. جلد i1«معجم-ال-ادبا»، که در کتابخانة آکسفارد (انگلیه) محفوظ است، زیر تحریر عرب‌شناس انگلیس د. س. مرگالیوس (1858-1940) از چاپ برآمده است (از ترجمة حال آدم ابن احمد cap شده، با نام احمد ابن علی معمّیر خاتمه می‌یابد). چنان که مؤلف در «معجم-ال-ادبا» قید می‌کند، برابر این فرهنگش «کتاب فی اخبار-اش-شعرا-ال-متأخَّرین و-ل-قدما» («کتاب در بارة شاعران گذشته و معاصر») نام اثر دیگرش را به نوشتن cap کرده است. او در این اثر شخصان بیشتر به شاعری شغلداشته را ذکر کرده، در «معجم-ال-ادبا» با­شد، عالمان و ادیبانی را، که اثرهای منظوم و منثور ایجاد کرده‌اند، جایی داده است. مؤلف در خصوص هم‌عصرانش معلومات مفصل آورده است. در «معجم-ال-ادبا» زیاده از 25 عالم آسیای میانه (ابورشاد احمد ا اخسیکتی، اسخهاق، ابن ابراهیم فارابی، ابونصر فارابی و دیگران) ذکر شددند. «معجم-ال-ادبا» در آموزش تاریخ ادبیات عصر 13 اهمیت ک­لان دارد.

د .: کرچکاوسکیی ا. یو. ، ازبر. ساچ. ، ت. 5. ، م.-ji. ، 1957؛  هیکمتول-لایف شایسلاماو ش. ، یاقوت همویی، تاشکینت، 1965.