مهیف نیکالهای الکساندراویچ (21. 2. 1835، پتربورگ-2. 1. 1896، خمان جا) ، مورخ روس، محقّق آسیای میانه. بعد ختم گیمنزیه از سال 1853 تا 1863 در خذمت حربی بود. سالهای 1861-68 در جرنلهای «نرادنایی چتینی»، «گرماتیی»، «میرسکیی ویستنیک»، «چتینی دلیه سولدات» و غ. کار کرد. سالهای 1870-92 اوّلین محرر روزنامة «ترکیستنسکی ویداماست» («ویداماستهای ترکستان») بود. مهیف اشتراکچی چندین ایکسپیدپتسیة تدقیقات علمی عاصیان میانه بوده، آپد به تاریخ، جغرافی و اتنوگرافیی این کشور اثرها نوشته است.
سال 1875 ایکسپیدیتسیة مخصوص حصار با سرداری مهیف اوّلین مراتبه جغرافی کشور بخارای جنوب و شرقی را آموخت. تألیفات مهیف «آچیرک کشور حصار»، «معلومات جغرافی کشور حصار و بیکی کولاب» و غ. به زبان روسی در صحیفههای روزنامة «ویداماستهای ترکستان» چاپ شده، بعدتر در شکل کتاب با نام «معلومات خانی بخارا، کشور حصار، کولاب و ساحل آمودریا» درج گردید.
مهیف سال 1879 در کارهای «ایکسپیدیتسیة علمی ثمره دایر به تدقیق سمت راه آهن آسیای میانه و حوزة دریای ام و» اشتراک داشت. در این مدّت به هیcop، بلجوان، کولاب، قُرغانتپّه، قبادیان و دیگر بیکیهای بخارای شرقی سفر کرده، معلومات گیاگرفی چمع نمود. معلوماتهای مهیف عاید به آموختن تاریخ قلعة لگمان (در وخش) ، دمنة نزدیکی بلجوان، خرابة تخت قباد و دیگر یادگاریهای تاریخی قیمت کلان علمی دارند.
س .: گیاگرفیچیسکیی آچیرک گیسّرسکاگا کریه ا کولیبسکاگا بیکستوه، «ازو. روسّکاگا گیاگرف، آبوه»، پتربورگ، 1876، ت. 12، م 4؛ آچیرک بوخرسکاگا خنستوه، «ترک. ویداماست» یه» 2-7، 10-14، 17، تشکینت، 1876. ش. یوسفاو، ت. نوروزاو.