معلومات آخرین
Home / مدنیت و صنعت / موزیّها

موزیّها

موزیّها (از یونانی museion-قس­ر موزه‌ها) ، مؤسسه‌های علمی و معرفتی، که کار گردآوری، آموزش، نگهداری و تشویق و ترغیب یادگاریهای تاریخی و آثار مدنیّت مادّی و معنوی را به راه می‌مانند. شکلهای اساسی فعالیّت علمی و تشویقاتی و تربیوی موزیّها-ایکسپازیسیه و نمایش (وыستوکه) می‌باشد. از روی تعیینات و وظیفة جمعیّتی موزیّها به نوعهای زیرین: تدقیقات ا ل م ا ا معرفتی (اکثر موزیّها، بعضاً آن را موزیّهای عامّوی نیز می‌نامند) ، تدقیقاتی (در نزد انستیتوتهای تدقیقاتی علمی وظیفة لبارتاریّه را ادا می‌کنند) و تعلیمی-وابسته به کلکسیونهایش به موزیّهای س آ ه ا و ی، ک ا شور‌شناسی و می‌ماریلی جدا می‌شوند. موزیّهای ساحویی یگان ساحة مویین استحصالات، علم و صنعت را در بر می‌گیرد (مثلاً، موزیّهای تاریخی، موزیّهای زاالوژی، موزیّهای صنعت تصویری، موزیّهای تکنیکی و غیره). موزیّهایی کشورشناسی تاریخ، صنعت، ایتناگر­فیه، طبیعت، خواجگی و دیگر ساحه‌های خیات کشوری را انعکاس نموده. موزیّهای می‌ماریل ی  به واقعه‌های مهم تاریخی و اربابان برجسته بخشیده می‌شوند. اوّلین موزیی در یونان و ریم قدیم پیدا شده‌اند. در این مملکتها آثار جداگانة صنعت را در معبدها گرد آورده، سپس نمایش می‌دادند. در دورة ایلّینیزم کالّیک­سیه‌های جداگانة موزیّها به وجود آمد. گرد آوردن کلکسیونهای آثار صنعت و مدنیت، تاریخ و ساحه‌های جداگانة علم در اتلیة دو­رة احیا، بعدتر در انگلیه، فرنسیه، روسیه، ژرمنیه و دیگر مملکتها به حکم عنعنه‌ درآمد. موزی بریتنیة لاندان (1753) ، لور پریج (1793) از جملة موزیّهای نمایانترین اوراپة غربی می‌باشند. م. ازیّهای کلانترین جهان ا س آس ا ن  در عصر 19 پیدا شدند. موزی پردای مدرید (1819) ، نگارستان تریتیکاو (1850) ، ایر­میتج لنینگراد(1852) ، موزی متراپالیتین نیو-یارک (1870) از جملة آنهاست. بعد روالوتسیة اکتبر موزیّها ملّی کنانیده شده، در اساس دیکریت و قرارهای حکومت ساویتی موزیّها برجسته و یادگاریهای آثار مدنیت به محافظت دولت گذشت. نوامبر 1917 در نزد کمیسریت معارف خلقی ریسپوبلیکة ساویتی فدراتیوی سوسیالیستی روسیه کالّیگیة عمومیراسّییگی عاید به کار موزیّها و محافظت یادگاریها، مه‌ای 1918 شعبة موزیّها تأسیس یافت. از جمله در حضور کا­میسّریت معارف خلقی ترکستان برای راهبری و بهتر نمودن کار موزیّها کامیتیت موزیّها عاید به کار و محافظت یادگاریها تشکیل گردپد. در آسیای میانه کار برپا کردنه موزیّها، گرد آوردن م­تیریل و کلکسیونها و غیره، جان‌ناک گردیده، بسیار ایکسپیدیسیه‌های علمی گذرانیده شد. در تاجیکستان اوّلین موزیی سال 1931 در لنین‌‌آباد تأسیس یافت و خود همان سال در دوشنبه برای برپا نمودن موزی ریسپوبلیکوی روالوتسیه (حالا موزی متّحدة ریسپوبلیکوی تاریخ و کشورشناسی و صنعت تصویری) قدمهای اوّلین نهادند و آن سال 1934 گشاده شد. حالا قسم اساسی موزیّهای دولتی اتّفاق ریسپوبلیکه‌های ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ سوسیالیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س. تابع وزارت مدنیت، تش-کیلوتهای جداگانة جمعیّتی، مؤسسه‌های علمی می‌باشند. مسئله‌های نظریه‌وی و اساسهای متدیکة علمی فعالیّت موزیّها در مرکز متدی (نزد وزارتهای مدنیّت ریسپوبلیکه‌های اتّفاقی) کار کرده می‌شوند. موزیّهای ساویتی کارهای زیاد علمی و تدقیقاتی و تربیوی می‌برند: کلکسیونها را می‌آموزند، مونوگراف، کتلاگ، کتابچه‌های راهنما (پتیوادیتیلها) و مجموعه‌های علمی و ادبی نشر می‌کنند، با یاری ایکسپازیسیه و نمایشها کامیابیهای ساحه‌های چوداگانة علم، صناعت سوسیالیستی و تجربه‌های پیشقدم خواجگی قشلاق و غیره را ترتیب می‌کنند. حالا در اتّفاق ریسپوبلیکه‌های ساویتی سوسیالیستی ا.ج.ش.س. 1348 موزی دولتی؛ در تاجیکستان 7 موزی دولتی (از آن جمله موزی متّحدة ریسپوبلیکوی تاریخ و کشورشناسی و صنعت تصویری، موزی صدرالدّین عینی در دوشنبه، موزی ریسپوبلیکوی تاریخ و کشورشناسی به نام رودکی در پیجکینت، موزیّهای ولایتی در لنین‌‌آباد، کولاب و خاروغ) عمل می‌کنند. در یک قطار شهر و ریانهای ریسپوبلیکه موزیّهای خلقی نیز موجودند.

دبیات:        آسناوы ساویتسکاگا موزییویدی­نیه، مسکو، 1955؛ آچیرک استاری موزیینا­گا دیله و ا.ج.ش.س.، و. و-7، مسکو، 1968-71؛ رل موزییف و کمونیستیچیسکام واسپی­تنی ترودیشیخسیه، مسکو، i960؛ سپیساک گا-سودرستویونыخ موزییف ا.ج.ش.س.، مسکو، 1969.

ب. عبدالرحماناو.

Инчунин кобед

سرخانه

سرخانه، قسم اوّل سرود، که به اندازة یک بیت متن سرود اجرا می‌شود. بعضاً سرخط …