موتایبه

موتایب، م و ت آ یه ب a (عربی-شوخی، خوشگویی) ، تصویر حادثه‌های خنده‌آور حیات، عملیات و فعالییگت هزل‌آمیز شخصان علی‌حده در ادبیات بدیعی. مطایبه با هجو خیلی قرابت دارد، ولی در میان هجو و مطایبه تفاوت زیاد است. در مطایبه تمسخر تند و تیز و استهزا دید

نمیشود. حادثه و واقعه‌های خنده‌آور نسبت به هجو نرمتر تصویر یافته، در مرکز آن شوخی و خوشحالی بیشتر است. برای خنده و خوشحالی، هزل و شوخی دلخوش‌کننده بعضی حادثه‌های مثبت، شخصان خوب و معروف نیز قهرمان اثر مطایبوی قرار می‌یابند. گرچندی علّتهای اجتماعی و ج-هتهای زشت آدمان در مطایبه به صورت ظاهراً هزل و ظرافتگویی تس-ویر یابند هم، مقصد و مرام نهانی، هجو پوشیده‌ای در ضمن آن موجود هست. مطایبه چون یک شکل تصویر بدیعی در ادبیات پیش از انقلابی تاجیک، در ایجادیات رودکی، فردوسی، سوزنی سمرقندی، سعدی شیرازی، ابید زاکانی، مشفقی، احمد دانش، شاهین و دیگر موقع نمایانی داشت. در ادبیات امروزة تاجیک مطایبه به شکل لطیفه، حکایه، منظومه و پیسه‌های خرد نوشته می‌شود. نمونه‌های مطایبه را در اثرهای صدرالدّین عینی و دیگر شاعر و نویسندگان امروزه دیدن ممکن است.

ز. احراری.