مورغپروری

مورغپروری، پرّندپ ا ر و ا ر ی، ساحة هیواناتپروری، که وظیفة آن پرورش پرّنده‌های خواجگی قشلاق (مورگ، مرغابی، غاز، مرغ مرجان و مرغ سلطانی) می‌باشد. مقصد اساسی م. عورغپروری استحصال تخم و گوشت بوده، استحصال پر و تیبیت محصولات علاوگی آن است.

تقریبن 3 هزار سال پیش اوّلین بار در هندوستان مرغهای خانگی پیدا شده، بعد به ایران، مصر و دیگر مملکتها پهن گشت. راز و مور­غابی خانگی به خلقهای اوراپه و آسیا یکچند عصر تا میلاد معلوم بود. مرغ مرجان در امریکا خا­نگی کرده شد، که در اوراپه عصر 16 پهن گردید.

در روسیه تاریوالیوتسیانی مرغپروری ساحة هیواناتپروری کم‌محصول به شمار می‌رفت. مرغپروری بعد ازنوسازی سوسیالیستی خواجگی کیشلاق بیشتر در کالخوز و ساوخازهاا انکشاف یافته، ستنسیه‌های چو-جبراری و مرغپروری اهمیت کلان پیدا کردند. آنها کالخوز و ساوهازها را با چوجه تأمین کرده، برای به راه ماندن کار ذات‌پروری کمک رسانیدند. تا سال 1940 در تاجیکستان مرغپروری اساساً یکّخاجگی بود. مرغان یکّخاجگی غیریزاتی و کم‌محصول بودند. سال 1940 در شهر استالین‌آباد یکمین ستنسیة چوجبراری و مرغپروری به کار درآمد. سالهای 1951-55 در نتیجة وسیع‌شوی کالخوزها مرغپروری جمعیّتی انکشاف یافت. به ریسپوبلیکه تخم مرغ لیگگارن و مرغ س­فید روسی را آورده، باز در 8 ری­ان ریسپوبلیکه ستنسیة چوجبراری و مرغپروری تشکیل کرده شد. سالهای 1956-64 مرغپروری در ریسپوبلیکه باسرعت ترقّی کرد. بعد در اساس ستنسیه‌های جو-جبراری و مرغپروری فابریکه‌های مرغپروری برای استحصال تخم و گوشت مخصوصگردانیدة دوشنبه، چیپتوره، لنین‌‌آباد و ساوخاز مرغپروری کانی‌بادام به کار درآمدند. سال 1965 تریست «تاجیک پتیسیپرام» تشکیل شد، که به هیت آن فابریکه‌های مرغپروری دوشنبه، چیپ­توره، لنین‌‌آباد، ساوخاز مرغپروری کانی‌بادام و ستنسییشای چوجبراری و مور-پروری پنجکینت داخل گردیدند. سال 1966 ستنسیة چوجبراری قُرغان‌تپّه و مؤمن‌‌آباد با بالانس مستقل به هیت «تاجیکپتیسیپرام”داخل کرده شدند. سال 1970 فابریکة برایلیرپروری آرجانیکیدزی‌‌آباد (سالی 2 میلیون  برایلیر) و 1972 فابریکة مرغپروری ریان پرولتار (سالی 350 هزار مرغ تخمده) به کار درآمد. از سال 1964 تا 1972 در سیکتار جمعیّتی سرشمار مرغ و استحصال تخم خیلی زیاد شده، نسبت به حجم عمومی ریسپوبلیکه، 68، 4 و 60، 1% و از آن جمله در سیستم «تاجیکپتیسی­پرام* 47، 4 و 38، 2%-را تشکیل داد. جواباً به قرار کامیتیت مرکزی پرتیة کمونیستی تاجیکستان و ساویت وزیران ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی تاجیکستان از 19 نوامبر 1975 «در بارة چاره‌های زیادتر استحصال کردن تخم و گوشت مرغ، در اساس صناعتی ترقّی دادن کااپیرسیة بینیخاجگی و تکمیل دادن شکلهای اداره‌کنی ساحه”شش مؤسسة مرغپروری بینیکالخازی عاید به استحصال تخم و گوشت تشکیل شد.

به مؤسسه‌های بینیکالخاز اپ­رولینییخ اتّحادیة استحصالی ریسپوبلیکوی نزد «تاجیکپتیسیپرام» (تأسیسش 1976) راهبری می‌کند. ژانویه 1982 در سیستم «تاجیکپتیسیپرام» 8 فابریکة مرغپروری دولتی، 1 ساوخاز مرغپروری، 2 ستنسیة چوجبراری مرغپروری. 6 مؤسسة مرغپروری بینیخاجگی و 1 زواد دولتی پرورش مرغ ذاتی موجود بودند.

مورغپروری تاجیکستان سه ساحه دارد: تخم، گوشت (برایلیر و مرغابی) و تخم و گوشت. سالهای آخر در خواجه‌­گیهای مرغپروری ریسپوبلیکه مرغ سفید لیگگارنی و نسل دورگة در نتیجة جفتی با مرغ لیگگاری گالّندی و مرغ ذات ایلند حاصلشدة آن از 63 گروه و 18 کراسّ کتمن را استفاده می‌برند. به خواجگیهای مرغپروری ریسپوبلیکه هر سال از منطقه‌های گویاگون مملکت، که شرایط باد و هوای آنها از باد و هوای تاچیکستان فرق می‌کند، تخم مرغهای ذاتی را آورده، نسل آنها را زیاد می‌کنند. به ریسپوب­لیکه تخم 6 مرغ ذات تخمده (مثلاً، ینتر 1) ، 4 مرغ کراسّ ذات گوشتده (مثلاً، برایلیر 0) و 2 مرغابی کراسّ می‌دیا 2 آورده می‌شود.

وزن قیاسی و خجم عمومی محصولاتّییارکنن مرغپروری سیستم «تاجیکپتیسیپرام* برای سالهای 1970-80

دبیات: سمیتییف س. . ا. ، پتیسیوادستوا، مسکو، 1970؛ باجکا پ. ب. ، پرایزوادستوا ییتس ا میسه پتیتسы و سپیتسیلیزیراون­نыخ خازییستوخ، مسکو، 1971؛ ا گ ا ا و و. ن. کارملینی وыساکاپرادوکتیونыخ ییتسینا­سکیخ کور، مسکو،       1973؛ زلوچیوسکیه ک. و. ، پ ا یه ا آ یه ج ا ک ا و ا چ ه. ه. . رز­ویدینی ا پلیمینّایی دیلا و پتیتسیوادست­وی، مسکو، 1974.    و. می‌رزلیکاو.