مورجیّه

مورجیّه (از عربی-امید، آرزو، چشم‌داشت) ، یکی از تعلیماتهای دینی و اخلاقییست، که در شریعت اسلام مسئلة آزادی اراده را به طور خاص حل نموده است. معتزلیان تأکید می‌کردند، که شخص گناه سخت صادرکرده کافر ن­میشند، امّا اهل خارجیه ثابت می‌نمودند، که این قبیل شخص مسلمان کافر می‌شود. بر خلاف همة اینها و خصوصاً شاخة شدیدترین خارجیه-ازرقیه مورجیّه چنین تلقین می‌نمود، که شخص گناه عظیم صادرکرده کافر نمی‌شود، بلکه در آینده نیز امید شفاعت دارد. اهل مورجیّه برای حق بودن نقطة مذکور را اثبات کردن تعلیمات قرآن را در بارة رحمت و شفقت آفریدگار اس­تیفاده می‌بردند. مورجییان ایمان و اعتقاد را با عاملهای سوبژکتیوی-عالم باطنی، معنوی، مرام شخصی، صفتهای اخلاقی وابسته نموده، مطابقت و عیانیّت ظاهر و باطن و دنیای روحانی، اعمال و فعالیّت را نپذیرفته‌اند.

م. سلطاناو.