«ماتیکان هزار داغستان»

«ماتیکان هزار داغستان» («کتاب هزاران داوری») ، مهمترین و یگانه اثر حقوقی پهلویی، تألیف فرّخمرد بهرام. «ماتیکان هزار داغستان» قانون و لایحه‌های حقوق دورة ساسانیان را در بر می‌گیرد. «ماتیکان هزار داغستان» در ابتدای عصر 7، tقریبن سال 620 نوشته شده باشد هم، بسیار معلومات آن به دوره‌های اوّل حکمرانی ساسانیان و حتّی به دورة اشکانیان تعلق دارد. در نتیجیتدقیقات یک زمره عالمان خارجی و ساویتی (x. برتالامی، ا. پلیه را، ج. دی می‌نسک، ت. انکلیسرنه، ن. و. پیگولیوسکیه، ا. گ. پیریخنین و دیگران) بسیار مشکلات رمزکُشایی «ماتیکان هزار داغستان» حل گردیده، مندرجة اساسی اثر و بعضی قسمهای آن (دایر به مسئله‌های مناسبت عایلوی، شکلهای عقد نکاح احوال غلامان در مملکت، بخشش، سوگند و عهد و پیمان، مناسبت قرضداران و قرض‌خواهان، تشکیل مرافعه و دادخواهی) تا اندازه‌ای تحقیق شده‌اند. تدقیق بسیار جهتهای حقوق‌شناسی دورة ساسانیان و شرح درست یک سلسله اصطلاحات کتاب مذکور به قلم x. برتالامی تعلق دارد. از مضمون و مندرجة «ماتیکان هزار داغستان» برمسالد، که مؤلف (یا مرتّب)-ا کتاب از اثرهای دیگر دایر به حقوق انسان بهره‌مند بوده است و از آنها (به قول گ. ا. پیریخنین از اوستا و منبعهای دیگر ایران قدیم) استفاده کرده است. متن «ماتیکان هزار داغستان» را ج. مادة (1901) ، ت. د. انکلیسریه (1912) و س. بولسره (1937)-عالمان پارسی، پیروان دین زردشتی در هندوستان امروزه، به طبع رسانیده‌اند.

د .: پیریخنین گ. ا. ، سسییدسکیی سودیبنیک، م. ، 1968.

و. باباخاناو.