ماهیها

ماهیها، یک گروه هیوانهای مهره‌دار آبی را گویند، که حرارت بدنشان تغییر یافته می‌ایستد. به 2 صنف جدا می‌شوند: گرددهانها و ماهیهای اصلی.

ماهیهای اصلی (pisces) 7 زیرسینف را در بر می‌گیرند: اکه‌نتادها، ارترادیرها، ماهیهای بالدار (ماهیهای قدیمة مُردرفته) ، لوحغلسمگیها، capبوتونها، دوخِلنفسکشنده‌ها، پُرّدهانها (بعضی نمودهایشان مُردرفته‌اند، نمودهای دیگرشان هنوز هم هستند). عموماً قریب 25 هزار نمود ماهیها معلومند، که از آنها حالا قریب 20 هزار نمودشان زندگی می‌کنند. در حدود ا.ج.ش.س. قریب 1، 4 هزار و در آب‌انبار و دریاهای تاجیکستان 49 نمود ماهیها مسکن شده‌اند، که به 12 عایله منسوبند. در حوزة سیردریا 33، در حوزه‌های دریاهای وخش 27، کافرنهان26، پنج 25 و زرافشان 14 نمودشان زندگی می‌کند.

ماهیها اسکلت استخوانی یا تغایکی، غلسمه، بالهای شناوری تخته‌پشتی، انلی و دومی (در بعضی ماهیها بالهای شناوری جفت به عضو به پریدمیتهای گوناگون چسپنده تبدل یافته‌اند) دارند. بدن ماهیها تصمه‌شکل، مارمانند، لونده، سوزنشکل، لوحشکل بوده، با پولکچه (بعضی نمودشان پولکچه ندارند، مس. ، لقّه‌ماهی) پوشیده شده است. در اکثر ماهیها هوجیره‌های پوستی یا غدودی لعابجوداکننده خیلی انکشاف یافته‌اند. رنگ ماهیها گوناگون بوده، بیشتر به محیط اطراف همرنگ می‌شود. در ماهیها عضوهای حسیات، لامسه، شنوایی، باصره، اینچنین درک جنبش آب خیلی انکشاف یافته‌اند. پُفک شناوری ماهیها چون عضو گیدراستتیکی خذمت می‌کند (در بعضی ماهیها وه‌ای وظیفة نفسکشی، ریزانتار و غ-را نیز اجرا می‌کند). اندازة ماهیها خیلی گوناگونند. ماهی از همه خرد pandaka pygmaea (درازی‌اش قریب 1 سم) و از همه کلان-نهنگ کیتشکل (rhincodon ، tyrus؛ درازی‌اش تا 15 م) می‌باشد. اکثر ماهیها تخم می‌گذارند؛ بعضی ماهیها زندزا (مس. ، نهنگ، گودماهیهای دنداندار da غ .) می‌باشند. باردارشویی عادتاً در آب به وجود می‌آید. ماهیها هیوان جداجینسه بوده، فقط بعضی نمودشان (مس. ، خارماهی سنگی) خونسایند. بعضی ماهیها در سال اوّل تس-یات، خیلهای دیگرشان باشد، در سن 12-20 به وایه می‌رسید. رضای ماهیها پلنکتان، سادهترینها، خرچنگشکلها و غ. می‌باشند. در بین ماهیها ماهیهای درّنده، پرزیت و رستنیخور نیز دچار می‌شوند.

تخمین می‌کنند، که ماهیهای قدیمة مُردرفته در دورة سیلور در آبهای شیرین پیدا شده‌اند. از دورة دیوان cap کرده به بهر گذشته‌اند و در دورة تباشیر از آنها اکثریّت ماهیهای حاضره پیدا شده‌اند.

همیّت ماهیها بسا بزرگ است. گوشت و تخمی بیشتر ماهیها چون محصولات خوراکی استفاده می‌شود؛ روغن جگر و دیگر عضوهای داخلی ماهیها (مس. ، روغنماهی) از ویتامین بایی است. بنا بر این آن را برای معالجه استفاده می‌برند. ماهیها آب‌انبارها را از کرمینة مگسها (پهن‌کنندگان ورنه) و رستنیها تازه می‌کنند. ماهیهای میدة زیبا را در اکوریومها برای آرایش پرورش می‌کنند. علم ماهی‌شناسی اختیالوژی نام دارد.

تسویر در ص-512-513.

د .: نیکالسکیی گ. و. ، رыبы تدجیکیستنه. م.-ل، 1938؛ نمایی معلّ. ، اکولوژی رыب. م. ، 1974؛ مکسوناو و. ا. ، پرامыسلاوыی رыبы تدجیکیستنه، د. ، 1968؛ ابدوسلیماو ا. ا. ، گریشینکا ب. و. و دیگ. . ریدکی ا اسچیزیوشی جیواتنыی تدجیکیستنه.

ی. و. گریگتسینکا.