مادیرنیزم

مادیرنیزم (از فرنس. modernی-نوترین، حاضره‌زمان) ، در دین جریانیست، که تعلیمات دینی را به موفقیّتهای علم و تکنیکه، دگرگونیهای عظیم اجتماعی و اقتصادی و مدنی زمانه موافنق می‌سازد. می‌داریزم برای مستحکم نمو­دن موقع دین در بین عامّه می‌کُشید. از جمله در پیلام میل به شرایط جمعیّت موجوده و روح زمان موافق کردن احکام و عنعنه‌ها پیش از غلبة روالوتسیة کبیر ساتسیلیستی اکتبر پیدا شده بود. مس. ، مبارزة بین اسلام رسمی و اصلاحاتچیان ظهورات می‌داریزم بود. در آسیای میانة آخر عصر 19 جدیدها تا اندازه‌ای افاده‌کنندة غایه‌‌های می‌داریزم بودند. آنها منفعت برجوزیه» جوان محلی را افاده نموده، با مقصد به شرایط نو مطابق ساختن احکام و آیین پیلام به مقابل یک قطار مناسبتهای موجودة فئودالپ می‌برآمدند. سالهای آخر مؤسسه‌های دینی می‌کُشند طلبات دینی را به روح ز­مانه موافق سازند. حامیاندین با مقصد سازش دادن علم و دین دعوا می‌کنند، که گویا کشفیات معاصر علمی در قرآن و حدیث پیش‌بینی شده است. زمانسازی پی­لام در مسئلة مناسبت به زن نیز ظاهر شده است. می‌داریزم برهم خوردن فرنجی، آزاد شدن زنان شرق ساویتی را عوامفیریبانه تطبیق عملی تعلیمات اسلام رس­می و ارادة محمّد می‌داند.

تمایول زمانسازی در دیگر دینهای دهانی (بودائیه، مسیحیت) و ملّی (دین یهودی، هندویه، سین­تایزم) نیز مشاهده می‌شود. کوششهای مادارنیستی در دین علامت روشن oن است، که روحانیان به تأثیر‌ناپذیری عقاید مذهبی در شکل و ‌اندام کهنه اقرارند. ولی تدبیرهای مادارنیستی، دین و دیانت را از تنزّل بازداشته نمی‌تواند.

د .: aشیراف ن. ، ایوالیوتسیة مثلام در ا.ج.ش.س.، د. ، 1976؛ شیینمن م. ، مدرنیزم یه مادیرییزتسیّه و کتا­لیتسیزمی، در کیت .: کجگادوین موزیّه استاریه ریلیگی ا اتانامه، م-ل. ، ت. 2، 1958؛ بالینّ ا م. ، اودیزم، م. ، 1966؛ کوراچکین پ. ، ایوالیوتسیه ساو­ریمینّاگا روسّکاگا پرواسلویه، م. ، 197. 1.

ه. باباخاناوه.