مینتقه‌های معتدل

مینتقه‌های معتدل، دو منطقة گیاگرفی زمین را گویند، که در نیمکره‌های شمالی (تقریباً در بین 40° و 65° ا. ش .) و جنو­بی (در بین 42° و 58° ا. چ .) واقع گردیده‌اند (نیگ. خریطة منطقه‌ها و زانه‌های گیاگرفی زمین، % 2، ص. 448-449). قریب  حصّة ‌مساحت زمین را فرا گرفته‌اند. در نیمکرة شمالی 55% مساحت منطقه‌های معتدل را خشکی و در نیمکرة جنوبی 98% آنها را اقیانوس تشکیل می‌دهد. خصوصیت اساسی منطقه‌های معتدل در این است، که وضع آب و هوا و ریجیم حرارت این منطقه‌ها در فصلهای مویین سال تغییر می‌یابد و این باعث حیات موسمی نباتات و دیگر پراتسیسّهای بیاخیمیوی، گیامارفالاگی و گیدرالاگی و اقلیمی می‌گردد. بالانس ردیتسیانی سالانه در خشکیهای نیمکرة شمالی 83، 7-167، 5 ک^/م2، جنوبی 125، 6-167، 5 کتس/م*، در اقیانوسها موافقن 83، 7-251، 2 کچ/مه و 125، 6-251، 2 کچ/مه. هراررت میانة ماههای خنکترین خشکی در نیمکرة شمالی از 6 تا-50° س، جنوبی از 2 تا 8° س، در اقیانوسها ده 10 تا-8ر س و از 2 تا 10° س؛ حرارت ماههای گرمترین خشکی در نیمکرة شمالی از 10 تا 2841، جنوبی از 8 تا 20° س؛ در اقیانوسها موافقن از 8 تا 20° س و از 8 تا 16* س. بارشات سالانه در قسم زیاد منطقه‌های معتدل از 500 تا 800 مّ، در کنار کانتینینتها تا 1000-2000 مّ، در ناحیه‌های جنوبی داخلیکانتینینتی تا 100-200 مّ کم می‌شود. در این جا کولها نسبت به دیگر مین­تقه‌ها بیشترند.

در قسم زیاد منطقه‌های معتدل خاک خاکستررنگ و بورتاب بیشگی و کم و بیش سیسیاهخاک و جگررنگ به ن­ور می‌رسد. نباتات منطقه‌های معتدل: تیگه (بیشتر باتلاقی و بیشه‌های آمیختة سوزن‌برگ و پهنبرگ). عالم هیوانات-اساساً هیوانهای بی­شگی.

قیسم خشکی منطقه‌های معتدل به سه سیکتار جدا می‌شود: غربی نزدیوقیانوسی، داخل امتیریکی و شرقی نزدیوقیانوسی. اقلیم سیکتار غربی نزدیوقیانوسی ملایم سیرنم. برفها دیر نمی‌خوابند. دریاهایش سیراب. بیشه‌های درختان سوزن‌برگ و پهنبرگ موجودند. خاکش بور و خاکستررنگ بیشگی. اقلیم سیکتار داخل متیریکی نیمکرة شی­مالی-کانتینینتی، زمستان خنک سیربرف (مخصوصاً در شمال) ، تا­بستان گرم. زمینش یخبسته. در این سیکتار زانة بیشه‌های منطقة معتدل، زانة بیشه‌دشت موعت­دل، زانة دشتهای منطقة موع­تدل، زانة نیمبییابان معتدل و زانة بیابان منطقة موعت­دل پی هم جایگیر شده‌اند. به سیکتار شرقی نزدیوقیانوسی لندشفته زانة بیشه و اقلیم مسّانی تسیکلانی خاص است. در همواری و پستکوهها بیشه‌های سوزن‌برگ، آمیخته (در ج) و پهن­برگ وامیخورند. خاکش خاکستررنگ و بور. در بلندکوهها لندشفت بیشتوندره پهن گشته است. قسم زیاد منطقه‌های معتدل، مخصوصاً سیکتا­ر نزدیتلنتیکی اوراپه و امی­ریکة شمالی، اینچنین ناحیه‌های دشت و بیشه‌دشت داخلنکانتینینتی از خود کرده شده‌اند. عالم هیوانات اقیانوسهای منطقه‌های معتدل بایی است. از % حصّة ‌ماهیداری بهری جهان (شورماهی، روغنماهی، پلتوس، سفره‌ماهی، سیده، سردینه، سکومب­ریه) به منطقه‌های معتدل راست می‌آید.