میزالیت
(از میزا. . و یون. lit-hos-سیگ) ، عصر میانة سنگ، در پی گذرش از پلیالیت به نیالیت. مقرّر کرده شده است، که دورة میزالیت در اوراپه 10-7 هزار سال، در ریانهای شمالی 6-5 هزار سال، در شرق نزدیک 12-9 هزار سال پیش از این دوام نموده است. مدنیّت میزالیت گوناگون و گنیست: مدنیّت ازیل و تردینوه (اوراپه) ، مگلیمازی و ایرتیبیالّی (شمال اوراپه) ، نتوف (جن. غرب آسیا) ، خابین (چِن. شرق آسیا) از همین قبیل است. در دورة میزالیت آلات تیز سنگی (تبر، داس، زاغنول) و آلاتی، که از شاخ هیوانات ساخته شده است، اینچنین شصت ماهیگیری به وجود آمدند. تیر و کمان، ترز گوناگون ماهیگیری و شکار هیوانات بحری رسم شد. ظرفهای سفالی اساساً در دورة گذشتن از میزالیت به نیالیت پیدا شودهاند. احتمال، سگ هم در آخرهای پلیالیت رام گردیده، در دورة میزالیت به مردم خذمت میکرد. رام کردن بعضی هیوانها (خوک و غ .) نیز آغاز یافت. اساس خواجگی از شکار، ماهیگیری، جمعآوری میوه و بیخ رستنیها عبارت بود. در آسیای میانه، از جمله تاجیکستان (آشخانه، توتقوول و غ .) بعضی یادگارهای دورة میزالیت یافت شدهاند.
و. ا. رکاو.