مدنیّت شومیر

مدنیّت شومیر، مدنیّت هزاره‌های 4-3 تا م. شومیریها، که در قسم زیاد بیننّهرین پهن بودند. برابر مدنیّت مصریان قدیمترین مدنیّت جمعیّت صنفی می‌باشد. به مدنیّت شومیر آلات مسی، بعدتر برنجی و انکشاف زراعت آبی خاسند. عمارتها از خشت خام با حولیهای درون و بیرون ساخته می‌شدند. عبادتگاه مرکز شهر حساب می‌شد، که در صحن آن زیکّورت، برج محتشم سیرزینه واقع بود. شومیریها آفرندگان خط قدیمترین (میانة هزارة 4 تا م .) بودند. با چوبچه در روی گل نم می‌نوشتند. در مدنیّت معنوی شومیریها موقع دین پرزور بود. هر یک شهر-دولت خدای خود را داشت، ولی خداهایی نیز بودند، که همة شومیریها می‌پرستیدند. اینلیل خدای عالی حساب می‌یافت.

شومیریها هنوز در میانة هزارة 3 تا م. ادبیات خطّی داشتند. این نوشته‌جات در اوّل خاطرات پادشاهان، در بارة حرب و ضربو بناساریهای آنها، دیرتر نظم ایپیکی بود، که قدرت و توانایی خداها، دلاوری قهرمانها و پادشاهان قدیمه را وصف می‌نمود. در صنعت تصویری هزارة 4 تا م. شومیریها کوشش انعکاس ریلیستانة واقعیت مشاهده می‌شود، ولی از اوّل هزارة 3 تا م. تمایل غیریریلیستانه راه می‌یافت. موضوع اساسی صنعت تصویری خداها، منظره‌های افسانوی، مراسم عبادت، لحظه‌های جنگ، بعدتر پادشاهان، کارنامه‌های خربی و بناکاری آنها بودند. در بین شومیریها اساسهای علم، خصوصاً هندسه و نجوم انکشاف یافته بود.

د .: لیتنیر ن. د. . کولتوره ا اسکوسّتوا دووریچیه ا ساسیدنیخ سترن، ل.-م. ، 1958. یه. و. لعینکاو.