قراتیگین

قراتیگین، نام تاریخی (تا-روالیوتسیانی)-ا ناحیة کوهیست، که در حوزة د. سرخاب (بالاآب وخش) ، بین ق-کوههای قراتیگین (از غرب) ، زرافشان و آلایی (از شمال) ، پس آلایی (از شرق) و پیاتر یکم (از جنوب) واقع گشته است. حالا در حدود قراتیگین پرّه ر-ن غرم و قسم ر-نهای کُمسومولاباد و جرگتال جایگیر شده‌اند. محلهای کلان اهالی‌نشین ق. غرم، شولمک، جرگتال بودند. در مأخذهای تاریخی عربی این ناحیه با نام رشت یادآور شده است. از دورة تیمور و تیموریان در سرچشمه‌ها با نام قیرتیگین و بعدتر قراتیگین وامیخورد. در ق. از قدیم تاجیکان زندگی می‌کردند. ماه رجب س. 1045 (دیک. 1635-ینو. 1636) قریب 12000 خانوادة قرغیز به واسطة ق. به حصار گذشتند و از احتمال دور نیست، که قسمی از آنها در این جا مسکن شده باشد.

ز س-های 70 ا. 19 تأثیر امارت بخارا در این جا پُرزور گشت. بعد به هیت ژنرال-گوبرناتوری ترکستان همراه کرده شدن بعضی ناحیه‌های شیم. امارت بخارا با یاری حکومت پادشاهی روس همة دولتچه‌های مستقل بخارای شرقی، از جمله ق. به امارت بخارا همراه کرده شدند. بعد از طرف ارمیة سرخ تارمار کرده شدن دسته‌های امیر در بخارای شرقی 23 مارت 1921 در ق. حاکمیت ساویتی برپا گردید، ولی از سبب پُرزور شدن فعالیّت باسمه‌چییان تا میانه‌های س. 1923 ق. در عمل در دست باسمه‌چییان بود. 19 ژوئیة 1923 مرکز مأموری ق،-غرم از طرف قسمهای ارمیة سرخ و فدائیان محلی آزاد کرده شد.

د .: مدجلیساو ا. ، کرتیگین نکنونی استناولینیه ساویتسکایی ولست، استالینبد، 1959.

ه. پیرومشایف.