خوشهالخان خطّک

خوشهالخان ختّک  خوشحالخان (18. 6. 1613، اکاره-1689 یا 1691) ، نویسندة افغان، پیشوای قبیلة خطّک. از س. 1641 حکمران خانی خطّک اکاره (که آن تابع دولت تیموریان هند بود). س-های 1672-75 همراه پیشوایان قبیلة افریده به مقابل تیموریان هند شورش برداشت؛ پس از شکست شورش هم او مبارزه را به مقابل آنان ادا­مه داد.

xوشهالخان xتّک زیاده از 300 اثر گوناگونجنر در موضوعهای مختلف نوشته است. ولی آثار او هنوز مورد تدقیق قرار نگرفته است.

اسار منظوم او، از جمله مثنویهای «فضلنامه» و «بازنامه» در «کلیات» اش جمع‌آوری شده، 40 هز. بیت را در بر می‌گیرد. xوشهالخان xتّک نوعهای شعر و قاعده‌های عروض فارس-تاجیک را از بر کرده، از آنها ایجادکارانه استفاده نموده است. او چون شاعر غزلسرا، مؤلف اشعار لیریکی عشقی، منظروی و فلسفی مشهور گشته است. از اثرهای منثور xوشهالخان xتّک، که اساساً ترجمه از فارسی و عربیند، «دستارنامه» (1665) -رساله در بارة اجرای آداب و رسوم مسلمانی اهمیت کلان دارد. در این رساله xوشهالخان xتّک به مسئلدای آداب و اخلاق اجتماعی، رابطة ایجاد بدیعی و زندگی، دیگر مسئله‌های اجتماعی دخل کرده است.

د .: گیرسیماوه ا. ، گیرس گ. ، لیتیرتوره افگنیستنه. کرتکیی آچیرک. م. ، 1963؛ مسّان و. م. . رامادین و. ا. ، استاریه افگنیستنه، ت. 2. م. . 1965.