«خلاصة‌الاخبار فی بیان احوال-ال-اخیار

«خلاصة‌الاخبار فی بیان احوال-ال-اخیار («خلاصة اخبار در بیان احوال زندگی آدمان نیک») ، اثر خواندمیر، که به تاریخ عمومی عاید بوده، سالهای 1498-1500 تألیف شده است. اثر از دیباچه، مقدّمه، 10 باب و خاتمه عبارت است. بابهای 1 و 2 در بارة پیغمبران (پیش از محمّد) ، حکیمان و فیلسوفان قدیم، باب 3 دایر به سلاله‌های قدیمی ایرانی و عرب، بابهای 4 و 5 در بارة محمّد، خلفای راشدین و امامهای شیعه معلومات می‌دهند. بابهای 6-7 به امویان و عبّاسیان، باب 8 به تاریخ سلاله‌های مختلف، به مانند طاهریان، صفّاریان، سامانیان، آل بویه، غزنویان، غوریان، اسماعیلیان مغرب و ایران، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، اتابکها، قرکیدانیان، مظفّریان، سربداران، حاکمان سیستان، کورتهای هرات عاید است. در بابهای 9-10 مؤلف راجع به مغولها، تیمور و تیموریان معلومات مهم گرد آورده است. در خاتمة اثر ش. هرات و ا آدمان مشهور آن در نیمة دوّم ا. 15 تصویر یافته‌اند. «xولاست-ال-اخبار فی بیان احوال-ال اخیار» برای تدقیق حیات اقتصادی و اجتماعی، سیاسی و مدنی خلقهای ماوراءالنهر و خراسان در عصرهای میانه سرچشمة مهم است. نسخه‌های علی‌حدة اثر در کتابخانه‌های اتّفاق ساویتی، از جمله فاند دستخطهای شعبة لنینگردی انیستیتوت شرقشنّاسی اف ا.ج.ش.س.[ش د 76 (ا 571) ] محفوظند.

ه. جلالاو.