خولاسبراری

خولاسبراری، یک شکل جریان تفکر را گویند، که در آن: از یک یا یکچند محاکمه خلاصه برآورده می‌شود. هر یک xولاسبراری از مقدّمه و خلاصه عبارت است. مقدّمه‌های xولاسبراری محاکمه‌های ابتدایی می‌باشند. درستی xولاسبراری به رعایه نمودن شرطهای زیرین وابسته است: 1) مقدّمه‌ها باید حق باشند؛ 2) در جریان افادة فکر رابطة بین مقدّمه‌ها و خلاصه و قاعده و قانونهای منطق، موافقت کند.

وابسته به خصوصیت رابطة بین زینه‌های مختلف دانش، که در مقدّمهای و خلاصه افاده می‌یابد، xولاسبراری دیدوکتیوی (لیگ. دیدوکتسیه) ، اندوکتیوی (نیگ. اندوکتسیه) و تمثیلی (از جزء به جزء) می‌شود. خلاسبراری دیدوکتیوی از روی مقدار مقدّمه‌ها بی‌واسطه و بواسطه می‌شود. خلاصبراری بی‌واسطه 4 نوع (تبدل، عکس، مقابل‌‌گذاری با خبر و مربّع منطقی) است. خلاصبراری بی‌واسطه‌از دو مقدّمه و یا زیاده از آن برآورده می‌شود. آن اگر از دو مقدّمه ترکیب یافته باشد سیلّاگیزم است. اگر از مقدّمه‌های زیاد عبارت باشد، و نمودهای گوناگون (شرطی، شرطی و جدایی، جدای و قطعی و غ .) دارد. در خلاصبراری تمثیلی از روی مانندی نشانه‌های موقدّدیمه‌ها خلاصه برآورده می‌شود.

ن. سیف‌الله‌اف.