خاکشیر

خاکشیر (erysimun) ، یک جنس گیاههای یک، دو یا بسیارساله‌ای است از عایلة چلّیکگولها. برگش یک‌لخت، گلش زرد، بعضاً بنفش یا سفید. میوه‌اش غلافک سیرتوخم. تخمش میدة زرد دارچینی (وزن 1000-تاش 0، 25-0، 3گ). مه‌ای-ژوئن گل می‌کند. در تاجیکستان xاکشیر (11 نمود) اساساً در موضعهای میانکوه، بعضی نمودهایش (ا. hieracifolium، ا. sisumbrioides، humillimum) در پامیر شرقی (3500-4500 م از س. ب .) و خاکشیرة دوساله (ا. hieracifolium، ا. diffusum (بیشتر در ناحیه‌های کوهسار ریسپوبلیکه-1500-3500 م از س. ب .) نمو می‌یابد. xاکشیره رستنی عسل‌آور، شفابخش، خوراک چارواست. بعضاً چون علف بیگانه در کشتزار و باغ (ا. گیرdnum، ا. sisumbrioides) می‌روید. از برگ و پایه و گل و تخم xاکشیره (ا. diffusum، نیگ. رسم) گلیکازیدهای ایریزیمین، ایریزیمازید، ایریکاردین و غ. حاصل می‌کنند، که آنها را در طبّ برای طبابت علّت دل، غلیان خون (گیپیرتانیه) و کردیاسکلیراز استفاده می‌برند.

دبیات: فلاره تدجیکسکایی سّر، ت. 5، ل. ، 1976.   س. یونساو.