فاتحه (عربی-گشایش، آغاز چیزی) ، 1) آغاز کتاب، سورة نخستین قرآن را گویند. 2) ابتدای کاری، دعای خیر، رخصت و اجازت.
برابر مقرّر شدن احکام دین و انتشار ادیالوژی اسلام فاتحهخوانی به جبهههای گوناگون حیات و معیشت خلقها و کشورهای مختلف، عرف و عادت و مراسمهای آنها وارد گشت. پیش از همه، قرائت فاتحه در نماز حتمی شد. اینچنین در موردهای از سر دسترخوان خیستن، به سفر برآمدن، به کار خیری شروع نمودن، ارواح گذشته را یاد کردن، رخصت و اجازت خواستن و غیره خواندهای فاتحه ضرور دانسته ماشود. در چنین موردها قرائت سورن فاتحه شرط نبوده، مفهوم فاتحه بیشتر معنای دعای نیک دادن یا گرفتن را افاده مینماید.
فاتیهخانی را روحانیان به یکی از واسطههای بایشوی خود تبدل دادهاند. باقیماندههای عرف و عادتهای دینی، از جمله فاتحه را در بینّ دینداران حالا هم مشاهده نمودن ممکن است. به حیات جاری شدن عنعنه و مراسمهای نو ساویتی برای برهم خوردن فاتحه با تمام شکلهای ظهوراتش زمینههای موااید فراهم میسازد.
س. محمداللهاف.