فونه (لاتینی fauna-آلهة بیشهزار و میدانها و هیوانات) ، مجموع نمودهای هیوانات را گویند„ که در تیرّیتاریة مویینی زندگی میکنند. فونة این یا آن ناحیه در پراسیسّ انکشاف تاریخی از گروههای هیوانات پیدایششان گوناگون-اوتاختانها (هیوانات در همان جا پیداشده) ، الّاختانها (هیواناتی، که در دیگر جایی پیدا شده، به این جا بروقت آمدهاند) و امّیگرنتها (هیواناتی، که نسبتاً دیرتر آمدند) تشکیل مییابد.
یستیلاه فونه را نسبت به گروههای علیحدة سیستمتیکة هیوانات-فونة پرّندگان (اویافونه یا آرنیتافونه) ، فونة ماهیها (اختیافونه) ، فونة خزندهها، فونة آبخاکیها، فونة شیرخورها و غیره، اینچنین نسبت به عالم هیوانات یگان دورة مویین (مثلاً، فونة معاصر، فونة میاسین، فونة پلیاسین و غیره) استفاده میبرند. فونههای تندره، تیگه، بیشه، دشت، نیمبییابان، بیابان و غیره نغز موجودند. فونه را یکی از قسمتهای زااگیاگرفیه-فونیستیکه یا زااگیاگرفیة فونیستی میآموزد. مجموع اثرهای عاید سیستمتیکة عالم هیوانات این یا آن ناحیه را نیز فونه مینامند (مثلاً، فونة ا.ج.ش.س.، فونة تاجیکستان و غیره). فونه تاجیکستان 525 نمود هیوانات (ماهی-49، آبخاکیها-2، خزندهها-44، پرّندهها-346 و شیرخوران-84) را بر میگیرد. یه. ساکاو.