دریای آقسو

آقسو، دریایست در پامیر شرقی، بالاآب دریاهای برتنگ و مرغاب. طوله‌اش 222 کیلومتر، مساحت حوزه‌اش 10 500 کیلومتر2. از نشیبیهای جنوب قطارکوه و­خان cap شده، 37 کیلومترش از تیرّیتاریة افغانستان و باقیمانده‌اش از تیرّیتاریة ریان مرغاب ولایت اوطانامی بدخشان کوهی می‌گذرد. 15 کیلومتر شرقتر از پاسیالکة مرغاب به آقس و دریای آقبیتل جنوبی همراه می‌شود و آن مرغاب نام می‌گیرد.

وادی دریا در بالاآبه‌اش تنگ و چقور بو­ده، در تیرّیتاریة پامیر ساویتی تا 10-15 کیلومتر وسیع می‌شود. منبه‌اش پیریخ و برف. صرف میانة آب تابستان در نزدیکی پاسیالکة مرغاب 24-47 متره/ثانیه، زمستان 4-5 متر3/ثانیه. شاخابهای اساسی‌اش: از راست-تیگیرمانس و، خانیولی، بیییک، بالغین، از چپ-استقلالیّت سولویستیق. در قریبی سرگد آقس و چقماقتینکول واقع گشته است. دریا زمستان یخ می‌-بندد. در قسم دریاباد آقس و مرغزاردای سیرعلف بسیارند.