چوپانچایی

چوپانچایی، مخلّص (dian-thus tetralepis) ، گیاهی خودروی بسیارساله‌ای است از جنس میخک (عایلة میخکیها). پایهش راست، سیرشاخچه، 15-20 سم قد می‌کشد. برگش درازرویه (درازی‌اش 2-5 سم، برش 1-2 مّ) ، گلش گلابی، سفید یا ارغوانی، در نوگ پایه و شاخچه یکتایی می‌شکفد. غوزه‌اش گشاده‌شوندة سیرتوخم، تخمش میدة سپرشکل، سیاه. در جایهای سنگلاخ و ریگ و شغلدار نشیبیهای کو و ساحل دریاهها می‌سبزد. مه‌ای-ژوئن می‌شوک و فد. فقط در پامیر و آلایی وتیانشان می‌روید. در ریسپوبلیکة ما در ق-کوههای قُرمه، ترکیستای، زرافشان، حصار، درواز و غ. (از 600 تا 2800 م از س. ب .) وامیخورد. گل، برگ و پایة مخلّص را همچون چایی (مخصوصاً چوپانها) دم کرده می‌نوشند. ریشة آن را در طبّ خلقی برای طبابت ضعف دل، اینچنین هنگام غلیان خون (گیپیرتانیه) استفاده می‌برند. بیخ چوپانچایی مادّه‌های سپانینی دارد.

م. خاجیمتاو.