باع

باع، قلاچ، واحد قدیمی درازی، فاصلة بین دو دست گشادة مرد میانقامت از نوک انگوشتان می­یانه. در مأخذهای فارسی به شکل «باز»، «بازه»، «باج» و «ویشمار» («ویشمار شاهی»، «ویشمار شاپوری») نیز آمده است. در کتابهای فقهی باع چون واحد مسافه است (1 فرسخ=3 میل؛ 1 میل=1000 باع).

تا اسلام عربها باع را برابر 4 زراع یا 8 وجب یا 96 انگشت به کار می‌بردند. هر وجب برابر 12 انگشت، هر انگشت برابر 1، 925 سم بود و در نتیجه باع براب­ر 184، 8 سانتی‌متر می‌شود. در مصر عصر میانگی باع چون چِنک رسمی درازی برابر 4 زراع استفاده شده، در اساس «زیرای شرعی» (49، 875 سانتی‌متر) یا «زیرای برید» (49، 875 سانتی‌متر) به 184، 8 سانتی‌متر، «زیرای نجّاری» (77، 5 سانتی‌متر) به 310 سانتی‌متر، «زی­رای شاهی» (66، 199 سانتی‌متر) به 264، 8 سانتی‌متر برابر  بود. عربها برای اندازه‌گیری دقیق چِنک برابر باع – «قامه» را اس­تیفاده می‌کردند (1 کامه=2 قدم=4 زراع). در ایران باستان باع را «آرش بزرگ» یا «شاهارش» می‌نامیدند. چِنکهای به باع مشابه «فتام» انگلیسی (182، 88 سانتی‌متر) ، «توز» فرانسوی (194، 9 سانتی‌متر) ، «آرگیه» یونانی (185، 1 سانتی‌متر) و «مخاویه سجین» روسی (177، 8 سانتی‌متر) می‌باشند.

م. خلاو.