بازرسی دولتی اتومبیلی (بده)
نیزامنامة شعبة بده-ا وزارت حفظ ترتیبات جمعیّتی جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان با قرار شورای وزیران جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان 19 دسامبر 1963 به تصویب رسیده، با فرمان وزارت حفظ ترتیبات جمعیّتی جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان تخت ش 188 از 27 ژوئن 1964 اعلان کرده شد. ماه نوامبر 1967 شورای وزیران ا.ج.ش.س. «در بارة رشد بیخطری حرکت در شهرها، محلهای اهالینشین و راههای اتومبیلگرد» قرار دخلدار قبول نمود، که سمت اساسی فعالیّت بده-را عاید به پیشگیری فلاکتهای نقلیات در راه مویین مینمود. وظیفههای نو در ساحة تأمین بیخطری حرکت در راه، در ساختار، شکل و طرز فعالیّت بده تغییرات صفتاً کلّی را وارد نمود. سال 1980 شعبة بده-ا وکد تاجیکستان به ریاست بده-ا وکد تاجیکستان تبدل داده شد. سراوّل به خیت آن تنها یک خدمات-شعبة تشکیل حرکت در راه شامل بود. سال 1981 الاوتن بخش نظارت تکنیکی، گروه تشویقات و ترغیبات، بخش تخلیل و حساباتی و بخش راهبانی تأسیس داده شد. این تغییرات اساس واقعی تخصصی کار دستگاه مرکزی بده-را تشکیل میداد.
با مقصد خوب به راه ماندن تنظیم حرکت در راه، قبول نمودن معلومات عاید به خصوصیت حرکت در راههای اتومبیلگرد، جابجاگذاری علامتهای راه و کشیدن خطهای عمودی و افقی سال 1969 در ترکیب بده ادارة مخصوصگردانیدشدة وصل و استفادبری و ازنوسازی واسطههای تکنیکی تنظیم حرکت تشکیل کرده شد. به همین مانند اداره ماه ینور 1973 اوّل در نزد حکومت شهر دوشنبه، بعداً سال 1986 در نزد بده وکد تاجیکستان و سال 2005 در نزد ریاست وکد تاجیکستان تأسیس داده شد.
در اساس قانون جمهوری تاجیکستان «در بارة حرکت در راه» (سال 1995) با قرار حکومت جمهوری تاجیکستان از 18 فوریه 1998 تحت رقم ش55 نظامنامة بده وکد تاجیکستان تصدیق کرده شد. طبق نظامنامه به ذمّة بده-ا وکد تاجیکستان اجرای وظیفههای زیرین گذاشته شده است:
نظارت دولتی رعایة قاعدهها، اسناد زیل عملکنندة جمهوری تاجیکستان: قاعدههای حرکت در راه و دیگر اسناد معیاری، که حقوق و وظیفههای اشتراککنندگان حرکت در راه را مقرّر میکنند؛ قاعدهها، معیارها و استانداردها هنگام لایحهکشی، ساختمان، ازنوسازی و تعمیر راهها، انشائات راه، گذرگاههای راه آهن و خطهای نقلیات برقی شهری در بابت تأمین بیخطری حرکت در راه؛ قاعدههای در حالت برای حرکت بیخطر نگاه داشتن راههای اتومبیلگرد، انشائات راه و گذرگاخخای راه آهن؛ قاعدهها، معیارها و استانداردها در بابت گذاشتن و استفادبری واسطههای تکنیکی تنظیم حرکت در راه؛ معیار و استانداردهایی، که طلبات را به ساختمان و حالت تکنیکی واسطههای نقلیات و یدکهای تحت استفاده قرارداشتة آنها در بابت تأمین بیخطری حرکت در راه و حفظ محیط زیست از تأثیر ضررآور نقلیات اتومبیلی مقرّر میکنند؛ اسناد معیاری، که به تأمین بیخطری حرکت در راه هنگام از نو تجهیزانیدن اتومبیلها، اتوبوسها، یدک و نیمیدکها، ماتاتسیکلها و دیگر واسطههای نقلیات محرکدار، واسطههای مخصوصگردانیدشدة نقلیات اتومبیلی در کارخانخا، صرف نظر از شکل مالیکیت، همچنین از جانب شهروندان علیحده، که در حدود تاجیکستان فعالیت مینمایند؛ اسناد میعیاری، که طلبات را در بابت تأمین بیخطری حرکت در راه هنگام انتقال بارهای وزنین، خوفناک و کلانحجم مقرّر میکنند. 2. قبول امتحانها عاید به قاعدههای حرکت در راه و ملکة اداره نمودن واسطههای نقلیات، دادن شهادتنامهها در بارة هوقوق اداره کردن واسطههای نقلیات اتومبیلی. 3. بقیدگیری واسطههای نقلیات اتومبیلی و یدکهای آنها، دادن خوجّتهای به حسابگیری و بقیدگیری و نشانهای رقم به واسطههای نقلیات و یدکهای بقیدگرفتشده. 4. تشکیل و دایر نمودن معاینة حتمی دولتی تکنیکی واسطههای نقلیات اتومبیلی و یدکهای آنها. 5. تنظیم حرکت در راه، از جمله با استفادة واسطههای تکنیکی و سیستمههای اتوماتیکانیدشده، تأمین بیخطری حرکت واسطههای نقلیات و پیادهگردها در جایهایی، که کارهای صدموی و نجاتدهی و چارهبینیهای عامّوی گذرانیده میشوند. 6. اشتراک در محافظت ترتیبات جمعیّتی و مبارزه بر ضد جنایتکاری. 7. یکجا با دیگر خدمات کارهای داخلی اجرا نمودن سپارش و دستورهای مفتّش عاید به جستجوی رانندگانی، که از جای حادثه غیب زدهاند، واسطههای نقلیات اتومبیلی، که دزدیده برده شدهاند. 8. تفتیشات از روی پروندهها دایر به قانونشکنیهای مأموری مطابق قانون. 9. عملی نمودن چارههای تأخیرناپذیر در جای رویداد حادثههای راه و نقلیات، از جمله اندیشیدن تدبیرها برای بیرون برآوردن آدمان و رساندن یاری اوّلیة طبّی، همچنین یاری برای انتقال واسطههای نقلیات آسیبدیده و حفظ اموالی، که در نتیجة حادثة راه و نقلیات بینظارت مانده است. 10. در حدود صلاحیّت خود و مطابق قانون به راه ماندن تفتیشات از روی پروندهها عاید به جنایتهای در ساحة حرکت در راه صادرشده. 11. بقیدگیری حادثههای راه و نقلیات، ویرانکنی قاعدههای حرکت در راه و چارههای در این بابت اندیشیدشده، واسطههای نقلیات اتومبیلی با ترتیب مقرّرشده به قید گرفته شده. 12. آموختن شرایط حرکت در راه، اندیشیدن تدبیرها در خصوص تکمیل تشکیل حرکت واسطههای نقلیات و پیادهگردان، با ترتیب مقرّرشده به موافقه رسانیدن لایحههای تشکیل حرکت در شهرها و راههای اتومبیلگرد، برنامههای تربیة متخصصان عاید به بیخطری حرکت در راه. 13. با ترتیب مقرّرشده انجام دادن مشایَعت واسطههای نقلیات اتومبیلی، از جمله در اساس شرطنامه. 14. موافقه نمودن لایحههای ساختمان، ازنوسازی و تعمیر راهها، انشائات راه، خطّ نقلیات برقی شهری در بابت تأمین بیخطری حرکت در راه، بررسی مسئلههای گشادن خطهای سیر دائمی نقلیات استفادة عموم و دادن خلاصهها دایر به آنها. 15. تشریح قانونگذاری در ساحة حرکت در راه عملکننده به توسط واسطههای اخبار عموم، موادّ کینا، ویدیو و دیگر موادّ نشراتی، اینچنین نشریههای خودی، دایر نمودن نمایش و آزمونها و مسابقهها، همکاری در تشکیل تعلیم قاعدههای حرکت به شهروندان. 16. یجا با وزارت و ادارهها، تشکیلات و مؤسسههای علمی منفعتدار تهیه نمودن پیشنهادات در مورد بلند برداشتن درجة بیخطری حرکت در راه، پیشگیری قانونشکنی در ساحة حرکت در راه. 17. آشکار ساختن عاملها و شرایطی، که سبب رویی دادن حادثههای راه و نقلیات، ویران کردن قاعدههای حرکت در راه و دیگر اعمال غیریقانونی در ساحة خرکت در راه میگردند و در حدود صلاحیّت خود اندیشیدن تدبیرها در بابت برطرف کردن آنها.
یجرای طلبات شخصان منصبدار بده هنگام در سر ادای وظیفههای خدمتی قرار داشتهای آنها برای تمام اشخاص و شهروندان جمهوری حتمیست.
م. سعیداو.