بازیافتهای قُمران

بازیافتهای قُمران، خرابه‌های قُمران، دستنویسهای قدیمی، مصنوعات کُلالی و سکّهایی، که سالهای 1947-56 از غارهای قُمران واکیع در یک و نیمکیلومتری شمال غربی بهر میّت یافت شده‌اند. در دوام حفریات از 11 غار نزدیک باششگاه قدیم 900 بسته نوشته‌جات روی پوست و پپیروس، شمارة بسیار ظرفهای گلی، شیشه‌ای و تعداد خیلی زیاد تنگه‌ها (569 سکّة نقره و 681 تنگة برنجی) پیدا شده‌اند. نوشته‌جات به عصرهای 3 پیش از میلاد و عصر 1 میلاد منسوب می‌با­شند. در بین بازیافتها اوّلین دستخطهای انجیل و تورات نیز هستند.

مفصّلتر نگر خرابه‌های قُمران.