باتوخان

باتوخان (1206-1255 یا 1256) ، سپهسالار، خان مغول. اساس‌گذار دولت عوردة طلایی (سال 1243). پسر جوجی و نبیرة چنگیزخان. پس از پدرش (فوت 1227) سرور الوسیجوجی شد. باتوخان سال 1235 از جانب اقتایی برای ضبط کشورهای اروپای شرقی سرفرمانده نیروهای مغول تعیین گردید. بعد ضبط بلغاریه (سال 1236) در اتّفاق با پادشاه آن سالهای 1237-38 به قسمت شیما­ل و شرقی سرزمین روس هجوم آورد. سال 1239 کنیزیهای

پیرییسلو و چیرنیگاو از جانب باتوخان ضبط شدند. باتوخان سال 1240 به اروپای مرکزی لشکر کشیده، بعد ضبط حدودهای کییف، والین، گلیسیه، مجارستان، پالشه، دلمسیه، قسماً چخیه به سرحدد فرانسه نزدیک آمد. ولی باتوخان با شنیدن خبر مرگ اقتایی (سال 1242) از ضبط منبعدة اروپا دست کشید. به واسطة بالکن به پاوالجی پایینی آمده، پایتخت آلتن عورده (عوردة طلایی) -شهر سرای را تأسیس داد. در دوره‌ای باتوخان کنیزهای بزرگ سرزمین روس به دولت عوردة طلایی تابع بودند. هنوز از دورة لشکرکشی به اروپا در بین پسران اقتایی و باتوخان بعضی مخالفتها سر زده بودند، که در دورة گویوکخان (1242-51) آنها دوباره شدّت یافتند. پس از مرگ گویوکخان (1251) ناوابسته به مخالفتهای برخی خانهای مغول باتوخان  گماشتة خود منگ و را خان بزرگ امپراتوری مغول اعلان کرد. در دورة منگ و (1251-1259) موقع باتوخان استوار گردیده، فرمان او به تمام حدود امپراتوری مغول فرستاده می‌شد. با فرمان باتوخان قسمی از قشونهای حربی عوردة طلایی در لشکرکشی هولاگوخان به ایران (1256) شرکت کردند.

ق. رسولیان.