معلومات آخرین
Home / مختلف / باسنوی سرایی

باسنوی سرایی

باسنوی سرایی، محمّد ابن موسی (1595، سریوا-1635 یا 1636، رومیلا، ترکیه) ، ملقّب به علاّمک، مفسّر و فقیه باسنیایی. تحصیلات ابتدایی را در مدرسة قاضی خسروبیک سریوا گرفته، سپس برای تکمیل تحصیلات به استنبول رفت. در آن جا همزمان با تحصیل به شرح آثار گذشتگان نیز مشغول بود، تا این که قاضی‌القضات هلب تعیین شد. باسنوی در هلب مورد استقبال صمیمی مر­دم قرار گرفت، ولی احتمال به سبب اختلافی، که با مصطفی-پاشا داشت، در آن جا مدّت زیاد نیستاده، به اسکادر رفت. مصطفی-پاشا از ترس فاش شدن ظلم و ستم گماشتگانش او را به اقامت مجبوری در حصار رومیلا و خانه‌نشینی واداشت. در روزهای اخیر زندگی باسنوی مصطفی-پاشا او را قاضی استنبول تعیین کرد، ولی وه‌ای این تعیینات را نپذیرفت.

باسنوی اساساً تألیفات پیشینیان را شرح و تفسیر کرده، بر چندی از آنها حاشیه‌ نوشته است و چندی دیگر را ترجمه نموده است. مثلاً، او به «احادیث و-ل-اربین» و «شمسیه» قطب‌الدّین راضی در علم منطق شرح نوشته است. تفسیری از سورة «فتح» منسوب به اوست. باسنوی «حیات و-ل-حیوان» دمیری و «ال-جواهرو-ل-موزیه فی-ل-احکام-س-سلطانیه» مناوی را به ترکی ترجمه کر­ده است. از میان حاشیه‌های باسنوی می‌توان از حاشیه‌های او بر «انوار و-ت-تنزیل» بیزاوی، شرح عبدالرحمان جامی بر «قافیه» ابن حاجب و شرح شریف جرجانی بر «مفتاح و-ل-علوم» سکّاکی یادآور شد. نسخه‌های سیرشوماری از حاشیه‌های تفسیری باسنوی در کتابخانه‌های ترکیه و مصر نگاهداری می‌شوند.

دبیات: turkiye diyanet vakfi islam ansiklopedisi، istanbul، 1992.

Инчунин кобед

سفی ابوالعلا عبدالمؤمن جاروتی

سفی ابوالعلا عبدالمؤمن جاروتی (سال تولد و وفات نامعلوم) ، لغت‌نویس فارس-تاجیک (عصر 15). در …