بارزد
(potentilla reptans) ، گیاهیست بسیارساله. پایهش خزنده (درازیاش 8-50 سم) ، بندهایش ریشهدار. برگهای بیخش پنجهشکل، برگچههایش بیزشکل درازرویه. گلش کلان طلارنگ. دورة گلشکفتش مهای-آگوست، تخمش آگوست میپزد. در بیشهزار گرمسیر و پهنبرگ، در قد جویّها، ساحل دریا، مرغزار موضعهای قُرمه، ترکستان، زرافشان، حصار و درواز و تاجیکستان جنوبی (در بلندی 600-2100 متر از سطح بهر) میروید. بارزد گیاه داروی معمول است. با مقصد طبابت پایه، برگ و گل آن را استفاده میبرند. ریشة بارزد را بهاران و تیرهماه، برگ و پایهش را ماههای ژوئن-ژوئیه میغوندارند. در ترکیب بارزد به مقدار زیاد مادّههای دبّاغی و ویتامین س موجود است. ساکنان تهجایی جوشاب ریشه و بیخ آن را چون دوای خونبند، اینچنین برای طبابت درد معده کار میفرمایند. چای «علف» بارزد را هنگام خونشاری وارهها، کسلی گلو، التهاب راههای بالایی نفس، ضعف معده و اسهال خونین مینوشند. ساکنان بالاآب دریای زرافشان جوشیدة بارزد را هنگام زردپروین، گلوزندانک، درد شکم، درونرویی استعمال میکنند. با این مقصد 1 قاشق ریشه و علف خشک آن را 1-2 ساعت در 1 استکان آب جوش تر کرده میمانند. سپس دوا را پالانده، روزی 3-4 مراتبه 1-قاشقی میاشامند.
در عملیة طبّ معاصر آب جوشیدة ریشة بارزد هنگام بیماریهای التهابی عضوهای هاضمه، که باعث درونرویی میگردند (اینتیریت، اینتیراکالیت، دیسپیپسیه) ، التهاب جوف دهان (ستامتیت، گینگیویت) و امراض پوست توصیه داده میشود.
دبیات: کاولیاوه ن. گ. لیچینی رستینییم. مسکو، 1972؛ توراوه ا. د. لیکرستوینّыی رستینیه ا.ج.ش.س. ا اخ پریچینینی. مسکو، 1974؛ گمّیرمن ا. ف. ، گرام ا. ا. دیکارستوشی لیکرستوینّыی رستینیه ا.ج.ش.س.. مسکو، 1976؛ خادجیمتاو م. دیکارستوشی لیکرستوینّыی رستینیه تدجیکیستنه. دوشنبه، 1989.
م. حاجیمتاو.