بان

بان (moringa olcifera) ، حبّولبان، یک نوع درخت. تا 10 متر قد می‌کشد. بان برگهای نازک و خوشبویی داشته، از دانه‌های پستمانند آن روغن خوشبویی (35-40%) می‌گیرند. به عقیدة ابوریهان بیرونی اگر بان را جوشانند، بوی بلند پیدا می‌کرده است. روغن بان از بهترین روغنهای خوشبویی است. «عنبر بابان» (عنبر آمیخته با بان) یکی از خوشبیهای مشهور قدیمیست. ابوعلی سینا با روغن بان درد گوش را طبابت می‌کرد و داغ کنجتک را می‌رواند. دانة بان را چون داروی خون‌بند و برای معالجة علّت سپرز و جگر استی­فاده می‌برد، مرهمش را به هر گونه آماس و آزخ می‌بست. بان را در هندوستان و پاکستان از قدیم پرورش می‌کنند. میوه (غلافک)-ا نورسش را جوشانده یا بریان کرده می‌خورند. از آن مربّا نیز می‌پزند. شاخچة نورس و گلش را جوشانده چون خریش استفاده می‌برند. برگ بان را با مقصد خوشبویی کردن به طعام می‌‌اندازند. پوستلاخ بان چون واسطة آب و تابدیهی آرگ­نیزم کار فرموده می‌شود، از گل آن غذا تهیه می‌کنند یا یکجا با دیگر خریشها استعمال می‌نمایند. گل بان کلیی و کلسیی بسیار دارد. برای اهالی بعضی کشورهای قفامانده بان غذای اساسی است. قریب همه قسمهای آن استعمال کرده می‌شود. در ترکیب برگ بان نسبت به افلیسون ویتامین س هفت برابر بیشتر است. آن نسبت به شیر چهار مراتبه بیشتر سه دارد. تخم بان باکتریّها را محو می‌سازد. آن را برای تازه و بی‌ضرر کردن آب استفاده می‌برند.

بینا به معلومات ایورویدة هندوها، برگ بان دوای 300 بیماری است. از بان عالمان هند آنتی‌بیوتیک «پتیریگاسپیرمین» گرفته‌اند. از لیفش کاغذ و ریسمان (ارغمچین) تییار می‌کنند. پوستلاخش را برای دبّاغی و استحصال رنگ و روغنش را در تکنیکه، طبّ و عطریّات استفاده می‌کنند.

م. حاجیمتاو.