باقی رودی

باقیی رودی (سال تولد نامعلوم، بخارا-1560، هرات) ، آهنگساز، سراینده، موسیقیدان و شاعر تاجیک. اساسهای ابتدایی شعر و موسیقی را از پدرش آموخته، برای تکمیل دانش و هنر به سمرقند و مرو و هرات سفر کرده است. از جوانی به فراگیری نواختن سازهای موسیقی، بخصوص رود، قانون، بربط (عود) ، تنبور و ضربگری (دف و دایره) مشغول شده، دیری نگذشته در نواختن ساز رود مشهور گردید. در جنرهای شعری و موسیقی «صوت»، «پیشرو»، «کار»، «قول»، «ریخته»، «کلیات»، «کار و اصول» و غیره برای ساز و آواز تصنیفات رنگین آفرید. اثرهای او «صوت چمن‌آرا» (در اصول «فاختزرب»، به مقام «نوا»، غزل کوکبی بخارایی) ، «عمل خرام» (در اصول «افر» و «برافشان»، به مقام کوچک»، غزل عبدالرحمان جامی) ، «نقش سرو سیخی» (در اصول «شادیانه»، به مقام «اصفهان»، غزل سعدی شیرازی) ، «پیشرو پنجگاه» (در اصول «ترکزرب»، به مقام «عشّاق» و شعبة «پنجگاه»، غزل بنایی») ، «صوت چارگاه»، «ترانة پنجگاه» (در اصولهای «فرع»، «سمایی»، غزلهای کاتبی و بنایی) در حیات مدنی هرات، بخارا و سمرقند شهرت زیاد داشتند. باقی رودی هنگام در هرات زیستنش با استاد موسیقی آن دور غلام شادی همکاری داشته، چند اثر موسیقی آفریده است، که «صوت هراتی» و «کلیات رودی» از قبیل معمولترین آنها می‌با­شند. باقی رودی طبع شاعری داشته، به تخلّص «رودی» غزل و رباعیهای دلنشین سروده است.

دبیات: درویش‌علی جنگی. رسالة موسیقی (فارسی). ر: 468-11، اش آ.ع. ازبکستان؛ اینتسیکلاپیدیة ادبیات و صنعت تاجیک. جلد 1. دوشنبه، 1988؛ رجب‌اف ا. افکار موسیقی تاجیک در عصرهای 12-15. دوشنبه، 1989؛ بابور. بابورنچه. تاشکینت، 1993؛ دانشنامة شش‌مقام. دوشنبه، 2009.                                                                              

ه. رجب‌اف.