برورّهمان تنبور

ابرورّهمان تنبور سمرقندی (سال تولد و وفات نا­معلم) ، آهنگساز، سراینده و نوازندة مشهور تاجیک (عصر 19). زادگاهش سمرقند. بنا به اخبار «رساله در بیان «شش‌مقام» (1896) صنعت آوازخوانی و سازنوازی را اوّل در زادگاهش فرا گرفته، برای تکمیل هنر به بخارا رفته است.

در آن جا با قاری کرامت دلکش، احمد دانش و دیگر از نزدیک شناس شده، در مدّت کوتاه اساسهای علمی و عملی مقامها، علی‌الخصوص تنبورنوازی را می‌آموزد. تمام نازکیهای «شش‌مقام»، از جمله «مشکلات» و قسمت «نثر» آن را خوب می‌دانسته است.

برورّهمان چون نه وازنده و سرایندة صاحب‌استعداد از مقام «بزرگ» شاخه‌های «تصنیف بزرگ»، «ترجیع بزرگ»، «گردون بزرگ»، «مخمّس نصراللهی»، «ثقیل اسلیمی»، «سکیل سلطانی»، از مقام «راست» «تصنیفات راست»، «گردون راست»، «مخمّس راست»؛ «مخمّس عشّاق”، «مخمّس پنجگاه»؛ از مقام «نوا» «تصنیف نوا»، «ترجیع نوا»، «گر­دون نوا»، «نغمة عارض»، «مو­خمّس نوا»، «سکیل نوا»، از مقام «دوگاه» «تصنیف دوگاه»، «ترچی دوگاه»، «گردون دوگاه»، «پیشرو»، «سماع دوگاه»، «مو­خمّس دوگاه»، مقامهای «سه‌گاه»، «اراک» و بسیار آهنگهای خلقی را با مهارت تمام می‌نواخته است.

بدورّهمان اینچنین در اساس ضرب و نوای مقامها اثرهای سازی و آوازی تصنیف کرده است، که از بین آنها مخصوصاً «صوت تنبور»، «عمل بخار»، «موخم­مس عبدالرحمان» معمول و مشهور بوده‌اند.

دبیات: بیاض شش‌مقام، دوشنبه„ 2008؛ دانشنامة شش‌مقام، دوشنبه، 2009.