یرمرکه

یرمرک، (از نیم. lahrmarkt-سالبازار، بازار هرساده) ، بازاریست، که منتظم در وقت و محل مویین برپا می‌شود؛ فروش موسمی یک یا یکچند نوع مال را گویند. یه. در مملکتهای اوراپه ابتدای عصرهای میانه به وجود آمده است. ا-های 10-11 در نتیجة پیدایش و تورقّی شهرها، انکشاف استحصالات هنرمندی، پیدایش بازار داخلی، وسعت رابطه‌های تجارتی بینلخلقی، زیاد شدن راههای خشکی‌گرد و واسطه‌های علاقه اهمیت یه.-ها باز هم افزود. یه.-های کلانترین مرکز سودای بینلخلقی بودند. در عصرهای میانه یه.-های جینیوه (اوّ. ا. 15) ، لیان (ا-های 15-16) ، انتویرپین (ا. 16) ، لییپتسیگ (ا. 18) و غ. در حیات اقتصادی اوراپة غربی موقع مهم داشتند.

در دورة تشکّل کاپیتالیزم یه. اهمیت تجارتی پیشترة خود را گم کرد، جای فروش بی‌واسطة مال را اوّل فروش و از روی نمونه و بعد فروش موافق استاندارد گرفت. ا. 19 یه.-های کلان یک‌لختفوروش به نمایشگاه نمونة مالها تبدل یافتند، که سودایشان مانند سودای برجخان مال بود (نیگ. برجه). یه.-ها انیویرسلی (یه.-های پلاودیوی، بلغاریه، ازمیر ترکیه) ، سیرساحه (ا.-های پازنن پالشه و پریج فرنتسیه) و مخ سوس (یه.-های مالهای اسپورتی مونیخ رفگ، تجهیزات نقلیاتی بزیل شوییتسریه) می‌شوند. فعالیّت یه.-های بینلخلقی را اتّفاق یرمرکه‌های بینلخلقی (ایب) ، که س. 1925 در پریج تأسیس یافته بود، به ترتیب می‌‌اندازد.

در روسیه تاریوالیوتسیانی اوّلین یه. در میانه‌های ا. 13 پیدا شده است. س. 1865 در روسیه 6، 5 ملن یه. بود. یه.-های اربیت و نیجنیی ناوگاراد یه.-های کلانترین روسیه بودند.

در روسیه ساویتی س. 1922 گذرانیدن یه.-های عمومییتّافاقی، ریسپوبلیکوی آغاز یافت، که کلانترین آنها یه.-های باکو و نیجنیی ناوگاراد بودند. در نتیجة انکشاف سودای دولتی و کااپیرتیوی، کالّیکتیوانی خ. ق. یه.-های خصوصی در ا.ج.ش.س. برهم خردند. نات. س-های 30 در ا.ج.ش.س. یه.-ها را برهم دادند. سالهای بعدجنگی یه.-ها را چون یکی از شکلهای سودای دولتی و کااپیرتیوی از نو برقرار نمودند. از س. 1958 این جانب یه.-های بینیریانی و بینیریسپوبلیکوی، که مال را یک‌لخت می‌فوروشند و از روی نمونة محصولات شرطنامه‌های تجارتی می‌بندند، منتظم برپا می‌شوند.

در آسیای میانه گاه-گاه در محلهای سیرآدم و روزهای عید در سیرگاهها بازارهای کلان برپا می‌شدند. در بازارها سوداگران اساساً مالهای از خارجه آورده‌اشان را می‌فوروختند.

در ریسپوبلیکة ما هر سال یه.-های سودای یک‌لخت سرولیباس، پایفزال، مالهای مدنی و میشی، خواجگی، چرچینواری و عطّاری گذرانیده می‌شوند. یه.-های سودای چکنه نیز برپا می‌گردند. یه.-ا سودای چکنه دائمی و موقتی می‌شود. یه.-های دائمی سودای چکنه مگزین و پویلانها و کارخانه‌های خوراک جمعیّتی در حدود مویین جایگرفته را در بر می‌گیرند. هر سال در شهر و ریانهای ریسپوبلیکه پیش از فرارسی سال تحصیل یه.-های سرولیباس و اسباب و انجام تعلیمی مکتبیان نیز برپا می‌شوند.

تاجیکستان (از 1972) در هیت پویلانه ا.ج.ش.س. در نمایشگاه و یه.-های بینلخلقی اشتراک می‌کند؛ تا س. 1981 در 11 یه.-جای بینلخلقی، که در هندوستان (نیو-دهلی؛ 1972) ، ردگ (لییپتسیگ؛1974) ، ترکیه (ازمیر؛ 1975) ، مصر (قاهره؛ 1976) ، ایران (تهران؛ 1976) ، سوریه (دمیشق؛ 1977) ، بلغاریه (پلاودیو؛ 1978) ، افغانستان (کابل؛ 1979) ، عراق، (بغداد؛ 1979) ، الجزایر (الجزیره؛ 1980) و پالشه (پازنن؛ 1981) برپا شدند، اشتراک نمود. در یه.-های بینلخلقی دمیشق، پلاودیو، بغداد، الجزیره و پازنن بسیار نوعهای محصولات تاجیکستان (مس. ، «ستین نبیونایی-ارتیکول 649» اتّحادیة استحصالی متاعهای پختگین، «اطلس ابراوыی 29» اتّحادیة «تاجیکتلس» دوشنبه، قالین اتّحادیة قالین‌بافی قیراقّوم لنین‌‌آباد) را با مدال طلا و گرماتة فخری قدر نمودند.

د .: پاول‌اف ک. یه. ، می‌جدونرادنыی یرمرک ا وыستوک، م. ، 1962؛ برادسکیی ا. ل. ، گلپیرین ل. و. ، آپتاوыی یرمرک و ا.ج.ش.س.، م. ، 1972.