لوبیایها (leguminosae) ، عایلة رستنیهای دوپلّگی، که در همة ناحیههای کورة زمین وسیع پهن شدهاند. برگها عادّی یا مرکّب، گلها بیشتر در گلتوده بوده، 5 (بعضاً 4) گلبرگ دارند؛ گلبرگ بالای بیرق، دو گلبرگ پهلو بیل، دو گلبرگ میدترین دیگر زورقچه نامیده میشوند. لُبیایها عادتاً 10 (بعضاً زیاد) گردبرگ دارند.
لوبیایها
سورت نمودهای لُبیایها
لوبیایها قریب 700 جنس و زیاده از 1200 نمود رستنیهای یکساله و بسیارسالة علفی، نیمبتّه، بتّه، بعضاً درختی را دربر میگیرند. در تاجیکستان 55 جنس و 550 نمود لُبیایها میرویند.
لوبیایها یکی از عایلة مهمترین رستنیهای پوشیدتوخم میباشند. در بین آنها رستنیهای قیمّتبههای دارویی، آرایشی، خوراکی و غ. خیلی بسیارند. تخم نخود، لُبیا، نسک و غ. مقدار زیاد سفیده دارند. کرمینه، یونچققه، سهبرگه، ایسپرتسیت و غ. بهترین رستنیهای خوراک چاروا میباشند. افسانک، قشقربیده و غیره رستنیهای دارویی به شمار میروند. به نمودهای آرایشی لُبیایها نخود خوشبویی، اقاقیا، گلیتسینیه و غیره مثال شده میتوانند.
موناسیبت سیمبیازی لُبیایها با باکتریههای ازاتندوز، که در ریشة لُبیایها میشوند، خصوصیت مهم بیولوگی آنها میباشد. باکتریههای ازاتندوز (bacterium rodicicola) کرباگیدرتهای لُبیایها را استفاده برده از نیتروژن آزاد هوا پیوستهای نیتروژنی برای رستنی ضرور حاصل میکنند.