Чамъият

ПРУССХО, гурухи кабилахое, ки аз кадим дар сохили чанубии бахри Балтика байни шохоби дарёхои Висла ва Неман маскун буданд. Маданияти моддии Пруссхои кадим ба маданияти летто-литвонихо, инчунин славянхои аз чихати забон хеш айният дорад. Номи Пруссхо аз асри 9 дучор меояд. Маъхазхои таърихии асрхои 9— 13 оид ба таназзули сохти …

ПРУДОНИЗМ; як навъи сотсиализми майдабуржуазиест, ки асоси онро акидахои фалсафию сотсиоло­ги П. Ж. Прудон ташкил медихад; ислохотчигии ичтимоии маёдабуржуазиест, ки ба асосхои капитализм дахолат намекунад. Прудонизм моликияти калони капиталистиро хамчун Го­сплан «дузди» махкум намуда, дар айни хол коммунизмро инкор ва моликияти майдаи ба истисмори мехнати бегона вобаста набударо химоя кардааст. …

ПРОТОРЕНЕССАНС (аз прото… ва Франсави Renaissance — Эхё), давраест дар таърихи маданияти италияви, ки аз бисёр чихатхо ба санъатя Эхё замина тайёр кардааст. Истилохи «Проторенессанс»-ро бори аввал таърихшиноси Швейтсария Я. Буркхардт истифода бурдааст. Проторенессанс дар асри 13 ва Ибтидои асри 14 нашъунамо ёфтааст. Пайдоиши Проторенессанс ба ташаккули шахрхои озоди Италия, …

ПРОФЕССОР (лотини professor — муаллим), унвони илми, вазифаи муаллими мактаби оли ё ходими муассисаи илмист. Истилохи «Профессор» бори аввал дар империяи Рим истифода шуд (миёнаи асри 1 то мелод охири асри 5 мелод), ки дар он муаллими мактабхои грамматикию баёни нуткро Профессор меномиданд. Асрхои 17—18 унвони Профессор дар мактабхои Россия …

ПРОТОКОЛ (аз юнони protokollon — вараки аввал), 1) хуччате, ки дар он баромади иштироккунандагони мачлису чамъомад ва карори онхо дарч мегардад; 2) дар СССР хуччати расми, ки дар он кирдорхои маъмури, рафт ва натичаи амалиёти мурофиави дар вакти тафтиши кори чинояти, рафт ба мазмуни мурофиаи суд кайд карда мешавад. Протоколи …

ПРОТОКОЛИ ЖЕНЕВА оид ба манъи газхои бугикунанда, захрдор, ё худ аз хамин кабил газхо ва воситахои бактериологи дар чанг (1925), созишномаи асосии байналхалки оид ба манъи чанги химиявию бактериологи. Давлатхои иштирокчии Протоколи Женева манъи истифодаи яроки химиявиро эътироф карда, ахд намуданд, ки ба чанги бактери­ологи низ рох намедиханд. То 1 …

ПРОТЕСТАНТИЗМ (аз лотини ргоtestans — ошкоро исботкунанда), яке аз се равияи машхури масехият (дар катори католитсизм ва право­славие). Протексионизм як катор калисо ва фиркахои мустакилро, ки аз вачки ибодат ва сохти ташкили фарк кар­да, дар масъалаи пайдоиш ва ахком алокаманданд, муттахид менамояд. Протестансизм дар асри 16 хамчун «навъи махсуси буржуазии» …

ПРОТЕКТОРАТ (аз лотини protec­tor — хоми, муттако). 1) яке аз шаклхои тобеияти мустамликави, ки як давлат аз руи шартномаи махсуси байналхалки халли масъ-алахо ва додугирифти хоричиашро ба ухдаи давлати дигар мегузорад. Баробари ин давлати хоми оид ба корхои дохили машваратчи е рохбар (резидент) кабул карда, танхо дар баъзе масъалахо мустакилии …

ПРОТЕКСИОНИЗМ (аз лотини prtotectio — хифз), сиёсати иктисодии давлати буржуази, ки аз ракобати хоричи хифз намудан ва таракки додани иктисодиёти милли максади он аст. Протексионизм дар шароити капитализм хамчун системаи тадбирхои иктисоди васеъ истифода мешавад. Давлати буржуази барои ба капитализми мутаракки рох кушодан аз хорича овардани молро махдуд менамояд, зеро …

ПРОГРАММАИ ИСТЕХСОЛИ, дар хочагии сотсиалисти супорпши истехсолот ва фуруши микдори муайяни махсулоте, ки мувофики но­менклатура ва сифат мукаррар кар­да шудааст; сохаи мухимми плани давлатии тараккиёти хочагии халк, плани соха ва корхона (иттиходия). Хангоми тартиб додани Программаи истехсоли тала­боти ба махсулот доштан хочагии халк ва ахолиро ба назар мегиранд. Инчунин таносуби …