Илм

РАДИОТЕХНИКА, илмест дар бораи методхои генератсия, таквият, кабул ва истифодаи лаппишу мавчхои электромагнитии радиодиапазон; сохаи техника аст, ки истифодаи мавчхои электромагнитии радиодиапазонро дар радиоалока, радиошунавони ва телевизион, радиолокатсия ва радионавигатсия амали ме­гардонад, ба назорату ядора намудани мошину механизмхо, про­сессхои технологи ва гайра мусоидат мекугад. Радиотехника пайваста бо радиофизи­ка, электротехника, физикаи …

РАДИОАСТРОНОМИЯ (аз радио… ва астрономия), як фасли астроно­мия аст, ки дар он бо ёрии радиотелескопи объектхои астрономи (чирмхои осмони — Офтоб, ситорахо, галактикаеро ва гайра)-ро зимни радиоафканишоти хосаи онхо, ки дар диапазони мавчхои аз чанд мм то 40 м ба амал меояд, тадкик мекунанд (ниг. Астрофизика). Зимни тадкикоти Радиоастрономия як …

РАДИОАФКАНИШОТИ КАЙХОНИ, афканишоти объектхои галактики ва метагалактикиест, ки дар диапазони радиомавчхо вокеъ ме­шавад. Баъзан радиоафканишоти Офтоб ва сайёрахоро низ мутааллики Радиоафканишоти кайхони медонанд. Радиоафканишоти кайхониро соли 1931 радиофизики Америкои К. Янский дар мавчи дарозиаш 15 м кашф кард. Сарфи назар аз он ки кобилияти тафрикаи антеннаи радиотелескопи Янский хурд буд, …

РАДИОБИОЛОГИЯ (аз радио… ва биология), илмест, ки таъсири шуоъафкании ионизонандаро ба организмхои зинда меомузад. Радиобиология як катор масъалахои мухимро хал менамояд: тадкики механизмхои осо­би радиатсиони ва конунияти баркарор гардидани он баъди радиа­тсия, коркарди усулхои мухофизати организмхо аз таъсири шуоъафка­нии ионизонанда (ШИ), истифодаи ШИ барои хосил кардани мутатсисхое, ки дар селекксияи …

РАДИОГАЛАКТИКАХО, галактикахоеанд, ки иктидори радиоафканишоташон нисбат ба галактикахои мукаррари (масалан, Галактикаи мох, Галактикаи калони Андромеда ва гайра) хеле знид аст. Радиогалактикахо гурухи басо калони радиоманбаъхои берунигалактикиро ташкил медиханд. Аз руи афканишоташон хам ба квазархо ва хам ба галактикахои мукаррари (спирали) шабохат доранд. Вале то хол (1980) маълум нест, ки Радиогалактикахо …

РАДИОГЕОЛОГИЯ, геологияи ядро, як фасли геологияро гуянд, ки конунияти тагйирёбии табиии ядрои моддаи Замин ва дар просессхои геологи зухур ёфтани онро меомуузад. Истилохи Радиогеологияро соли 1937 В. И. Вернадский ба илм дохил вамуд.  Радиогеология бо физикаи ядро, геохимия ва космохимия алокаманд аст. Он ба Радиогеологияи асли, геологияи изотопхо ва геохронологияи …

РАДИОИНТЕРФЕРОМЕТР (аз ра­дио… ва интерферометр) дар астро­номия — радиотелескоп, афзорест ба­рои мушохидаи астрономи; аз ду антеннае иборат мебошад, ки дар масофаи Д (база) чойгир шуда, байни худ бо хати алокаи кабели, мавчбар ё хати алокаи ретранслятсиони алокаманд аст. Сигналхоеро, ки антеннахо кабул мекунанд, бо хати алока ба воридаи афзори ка­булкунаки …

РАДИОЛИЗ (аз радио… ва юнони lysis — тачзия), табаддулоти химиявии моддаро гуянд, ки дар асри таъсири шуоъафкании ионизонанда ба вучуд меояд. Хангоми Радиолиз асо­сан моддахои мураккаб ба моддахои нисбатан соддатар тачзия мешаванд (масалан, тачзияи об ба оксиген).

РАДИОЛОГИЯ (аз радио… ва логия), илмест дар бораи истифодаи шуоъафкании ионизатсиякунанда дар тиб ва хочагии халк. Радиология чун илми мустакил баробари кашфи шуоъхои рентгени (1895) ва ходисаи радиоактиви (1896) ба вучуд омад. Баробари кашфи радиоактивияти сунъи ва хосил карда шудани аввалин элементхои радиоактивии сунъи доираи кори Радиология боз хам васеътар …

РАДИОЛОКАТСИЯ (аз радио… ва лотини locatio — чойгир кардан), сохаи илму техника, ки бо истифодаи усулхои радиотехники дар мушохидаи объектхои гуногун (ёфтан, дарк намудан, муайян кардани мавкеъ ва дигар параметрхои онхо) машгул аст. Мафхуми «Радиолокатсия» худи просесси мушохидаи радиолокатсиониро низ ифода мекунад. Радиолокатсия вазифахои худро бо ёрии стансияхои радиолокатсиони (СРЛ)-и …